Sery typu holenderskiego: Sery znane z łagodności i rotacji

Sery typu holenderskiego są nadal najpopularniejsze w naszym kraju, stanowiąc przy tym sporą część sprzedaży. Jest to produkt chętnie wybierany przez konsumentów, ponieważ stanowi świetny dodatek do kanapek, zapiekanek albo sałatek.

Sery typu holenderskiego należą do serów twardych lub półtwardych produkowanych z mleka krowiego. Najpopularniejsze to: ser Gouda oraz ser Edamski. Sery typu holenderskiego cenione są za swój harmonijny i stonowany smak, dzięki czemu ich zastosowanie jest szerokie, uniwersalne. Dzięki delikatnemu smakowi i bardzo dobrej przyswajalności można je spożywać w większej ilości, na co dzień, co z kolei nie jest możliwe w przypadku serów o wyrazistym aromacie i smaku.

Sery żółte stanowią źródło tłuszczu mlecznego, białka, minerałów, zawierają wit. A, B2 (ryboflawinę) i B12. Witamina A pełni bardzo ważną rolę w produkcji erytrocytów – krwinek czerwonych, wpływa korzystnie na skórę, jest kluczowa dla procesów widzenia, bierze także udział w procesie syntezy steroidowych hormonów. Z kolei witamina B2 – ryboflawina bierze udział procesach utleniania i redukcji, a także bierze udział w przemianie metabolicznej aminokwasów oraz lipidów. Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Witamina B12 odpowiada za prawidłową przemianę materii, wpływa na zmniejszenie uczucia zmęczenia, ponadto przyczynia się do utrzymania wysokiej aktywności oraz wydajnej pracy mięśni, bierze czynny udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego, układu kostnego lub układu nerwowego.

Ser Gouda to produkt, który bardzo dobrze sprawdza się jako dodatek do sałatek, kanapek, łatwo go zetrzeć na tarce, bardzo dobrze komponuje się z innymi dodatkami. Świetnie sprawdza się jako dodatek do zapiekanek lub pizzy, łatwo topi się i rozpływa.

Sięgnijmy jednak do kryteriów podziału oraz do podstaw produkcji sera żółtego. W zależności od przyjętego czynnika różnicującego poszczególne wyroby serowarskie, sery można podzielić (na przykład ze względu na zawartość wody w masie beztłuszczowej) na sery bardzo twarde, twarde, półtwarde, miękkie.

Podziału serów można także dokonać ze względu na zawartość tłuszczu; na sery pełnotłuste, tłuste, półtłuste, częściowo odtłuszczone bądź chude.

W przypadku podziału ze względu na metodę produkcji, a dokładniej na metodę koagulacji, za pomocą której uzyskano niezbędny do produkcji sera – skrzep, można wyróżnić sery podpuszczkowe, sery kwasowe oraz sery kwasowo-podpuszczkowe.

Niezależnie od przyjętej metody produkcji znaczny, jeśli nie decydujący wpływ na jakość i właściwości produktu końcowego ma surowiec wyjściowy. Mleko krowie jest najbardziej popularnym surowcem do produkcji serów. Na jego jakość wpływa szereg czynników poczynając od stanu zdrowia zwierzęcia, od tego czym jest żywione i w jakim okresie: letnim czy zimowym, toteż występuje pewne zróżnicowanie w związku z porą roku.

Kazeiny są najważniejszymi białkami mleka. Są heterogeniczną grupą związków – fosfoprotein. Kazeiny w mleku występują w postaci kulistych miceli, które tworzą roztwór koloidalny. Micele kazeinowe charakteryzują się wysoką stabilnością w trakcie ogrzewania mleka świeżego. Aby doprowadzić do koagulacji cieplnej należałoby długotrwale ogrzewać mleko w temperaturze 100°C. Z frakcji kazeinowych z punktu widzenia procesów produkcji najistotniejsza technologicznie jest w zasadzie jedna frakcja: κ-kazeina. Inicjację procesu koagulacji kazeiny można wywołać poprzez: zakwaszenie mleka do tzw. punktu izoelektrycznego, dodatek soli metali czy działając na mleko enzymami. Punkt izoelektryczny to punkt, w którym ilość zdysocjowanych grup kwasowych i zasadowych w micelach kazeiny jest taka sama – w świeżym surowcu w temperaturze 20°C odpowiada wartości pH na poziomie 4,6. Do zakwaszenia mleka może dojść w wyniku fermentacji mlekowej dwucukru mlecznego – laktozy. Laktoza podczas dłuższego przechowywania mleka przekształca się w kwas mlekowy pod wpływem oddziaływania bakterii kwasu mlekowego. Koagulację kwasową kazeiny wywołuje również bezpośrednie dodanie do mleka kwasu mlekowego, kwasu siarkowego (VI) czy kwasu octowego. Z kolei dodanie do mleka soli metali takich jak: chlorek żelaza (III) FeCl3 bądź wprowadzenie do mleka znacznych ilości soli dysocjujących jak chlorek sodu NaCl czy chlorek wapnia CaCl3 powoduje koagulację poprzez wysalanie. Natomiast w wyniku oddziaływania na mleko enzymami, wytrącanie kazeiny zachodzi na drodze koagulacji enzymatycznej poprzez działanie takimi enzymami jak: chymozyna (inaczej: podpuszczka, rennina) czy pepsyna.

W produkcji serów podpuszczkowych pierwszym etapem jest przygotowanie mleka do przerobu, które obejmuje takie czynności jak na przykład: selekcja surowca, normalizacja zawartości tłuszczu, pasteryzacja, homogenizacja, baktofugacja, dodatek chlorku wapnia, zakwasu itp. Dodanie zakwasu, który zawiera specjalnie dobrane szczepy bakterii kwasu mlekowego oraz bakterii propionowych odbywa się w zależności od rodzaju sera, jaki chcemy otrzymać. Kwas mlekowy dodaje się po to, aby zainicjować proces ukwaszania mleka. Ukwaszenie mleka ma z kolei wpływ na prawidłowe działanie podpuszczki, która potrzebuje środowiska kwaśnego, aby prawidłowo działać. Naturalnym źródłem występowania podpuszczki jest żołądek, gdzie panuje środowisko kwaśne. Kwaśne pH aktywuje podpuszczkę. Ponadto od momentu uformowania sera, bakterie kwasu mlekowego mają jeszcze jedno zadanie: całkowicie przefermentować laktozę w ciągu jednej do trzech dób. Ponadto enzymy proteolityczne bakterii kwasu mlekowego dodatkowo współdziałają w procesie dojrzewania sera.

Natomiast bakterie propionowe podczas procesu dojrzewania serów przeprowadzają rozkład mleczanów na kwas propionowy i kwas octowy oraz na dwutlenek węgla. To właśnie dwutlenek węgla powoduje prawidłowe powstawanie oczek w serach, szczególnie w serach typu szwajcarskiego, tak zwany „ser z dziurami”.

Ważne jest także zaprawienie mleka, które polega na dodaniu do ogrzanego mleka do temperatury około 29°C do 33°C podpuszczki. Temperatura, do której ogrzewa się mleko, dostosowywana jest do rodzaju wyrabianego sera. Podobnie rzecz się ma w kwestii dawki podpuszczki, która to jest zależna od ilości i temperatury mleka, wymaganego czasu krzepnięcia mleka oraz mocy podpuszczki.

Zaprawione mleko, czyli wymieszane z podpuszczką należy unieruchomić – wstrzymać ruch płynu, wiry – i pozostawić do momentu skrzepnięcia, które trwa zwykle od 25 do około 40 minut. Proces krzepnięcia mleka przebiega dwufazowo, dwuetapowo. Pierwszą fazą jest enzymatyczne krzepnięcie mleka związane z hydrolitycznym odszczepieniem glukomakropeptydu od frakcji kappa-kazeiny zachodzące pod wpływem podpuszczki. Drugą fazą jest etap koagulacji, w którym zmienione cząsteczki kazeinowe – w wyniku hydrolizy frakcji kappa-kazeiny – przyłączają jony wapnia, łączą się mostkami wapniowymi i tworzą rodzaj trójwymiarowej sieci. Sieć ta zamyka wewnątrz tłuszcz i fazę płynną jaką jest serwatka.

W wyniku tych wszystkich przemian następuje żelifikacja mleka. Aby powstały żel nadawał się do obróbki, musi nabrać odpowiedniej zwięzłości. Dlatego też skrzepnięte mleko pozostawia się, nie schładzając go, od kilku do kilkudziesięciu minut. Następne czynności obejmują obróbkę powstałego skrzepu i gęstwy serowej przez szereg czynności, aż do wytworzenia się skórki na serze. W przypadku serów miękkich, poddawane one są tzw. samoprasowaniu pod wpływem własnej masy. Z kolei sery twarde poddaje się w większości na początku stosunkowo słabemu prasowaniu wstępnemu i przechodzi się do prasowania głównego. Skuteczność prasowania zależy w głównej mierze od czynników takich jak: wielkość nacisku jaki jest wywierany na ser oraz czasu i temperatury prasowania. W zależności od tego jaki ser jest produkowany, odpowiednio kształtuje się siłę nacisku, czas oraz temperaturę prasowania.

Ważnym aspektem jest także proces solenia serów, który to ma na celu poprawienie smaku, hamowanie rozwoju szkodliwej mikroflory w produkcie, przyspieszenie dojrzewania sera poprzez częściowe rozpuszczenie parakazeiny, ponadto wokół produktu tworzy się mocniejsza skórka. Sól przenika w głąb sera na skutek procesów dyfuzji, a z kolei szybkość tego procesu podobnie jak wyrównanie stężenia soli w całej masie zależy od wielu różnych czynników tj. wielkość, kształt sera, grubość tworzącej się skórki, znaczenie mają również konsystencja oraz skład chemiczny miąższu sera jak i temperatura solenia.

Solenie w zakładach mleczarskich może odbywać się na dwa sposoby: pierwszym z nich jest solenie w ziarnie a drugim solenie w solance. Solenie w ziarnie występuje jeszcze przed nadawaniem kształtu serom, ale już po usunięciu z wanny serwatki. Tego typu solenie stosuje się przy produkcji sera Cheddar natomiast w przypadku innych serów jak Tylżycki, Edamski lub Gouda, sól przeciwdziała wzdęciom serów. Przy formowaniu, prasowaniu sera duża ilość dodanej soli jest tracona wraz z odprowadzaną serwatką, do której przechodzi 50% a nawet 60% soli.

Solenie w solance odbywa się przez zanurzenie sera w roztworze solanki, uprzednio lekko zakwaszonym. Optymalne warunki solenia dla serów twardych to:

• stężenie solanki wynoszące około 18-22% chlorku sodu NaCl
• kwasowość z przedziału 5,2 do 5,4 pH
• temperatura około 12 do 14°C.

Czas w jakim sery poddaje się soleniu, to czas dostosowywany do rodzaju sera, jego wielkości i dostępnych warunków solenia, może to być jedna godzina, a nawet 12 dni. Nacieranie powierzchni sera suchą solą lub po prostu nakładanie soli na jego powierzchnię to tak zwane solenie na sucho. Możliwe jest także solenie kombinowane, w którym sery soli się najpierw na sucho, a następnie w roztworze solankowym. Po wyjęciu serów z solanki opłukuje się je zimną wodą, poddaje ociekaniu i przekazuje do dojrzewalni.

Dojrzewanie sera to złożone procesy chemiczne, fizyczne, biochemiczne, które zachodzą pod wpływem drobnoustrojów oraz enzymów. Nie bez znaczenia pozostają warunki panujące w dojrzewalni oraz czynności związane z pielęgnacją serów. Efektem dojrzewania jest osiągnięcie przez ser charakterystycznego smaku, zapachu, konsystencji czy w niektórych wypadkach oczek.

Dojrzewanie sera to proces stosunkowo złożony. Wyróżnia się trzy etapy dojrzewania sera: dojrzewanie wstępne, dojrzewanie główne oraz dojrzewanie końcowe. Dojrzewanie główne jest procesem charakterystycznym dla danego rodzaju sera. Dochodzi do specyficznej dla każdego sera swoistej degradacji parakazeiny, a także choć w mniejszym stopniu hydrolizy tłuszczu. Dochodzi także do rozkładu kwasu mlekowego.

Dojrzewanie główne można rozdzielić na dojrzewanie powierzchniowe oraz na dojrzewanie w całej masie. Z pierwszym z nich, czyli z dojrzewaniem powierzchniowym, inaczej zwanym „dojrzewaniem tlenowym”, zasadniczo mamy do czynienia w przypadku serów miękkich, ukwaszonych do pH poniżej 4,8. Do ukwaszenia dochodzi pod wpływem rozwoju mikroorganizmów tlenowych, które rozwijają się na powierzchni produktu. Pierwsze rozwijają się drożdże i pleśnie, które rozkładają kwas mlekowy. Następnie rozwijają się bakterie kwasowo-proteolityczne. Etap dojrzewania tlenowego serów to etap bardzo intensywny, trwający do około trzech tygodni. Z drugim „typem” dojrzewania serów, czyli z tak zwanym dojrzewaniem w całej masie inaczej „dojrzewaniem beztlenowym” mamy do czynienia z kolei w serach twardych, ukwaszonych do pH powyżej 4,8. W tym wypadku do ukwaszenia dochodzi pod wpływem rozwoju bakterii mlekowych. Niekiedy także przy udziale bakterii propionowych, a wtedy dochodzi do wydzielania się dwutlenku węgla i tworzenia regularnych oczek w miąższu sera. Etap dojrzewania beztlenowego serów w całej masie trwa zazwyczaj od około czterech do około dwunastu miesięcy.

Końcowe dojrzewanie serów do momentu, w którym przemiany w produkcie zachodzą znacznie wolniej. Końcowe dojrzewanie serów stosowane jest najczęściej w przypadku serów twardych i bardzo twardych. Podczas procesu dojrzewania sery są doglądane, pielęgnowane. Polega to na odwracaniu serów co dwa (do czterech) dni na półkach w dojrzewalni. W dojrzewalni panują określone warunki sprzyjające prawidłowemu dojrzewaniu serów, zazwyczaj wilgotność powietrza sięga 95%, a temperatura wynosi ok. 16°C.

Sery typu holenderskiego są bardzo popularne, ma je w swojej ofercie prawie każdy zakład serowarski. Warto tu zwrócić uwagę na produkty firm: Grupa Mlekovita, Grupa Polmlek, Hochland Polska, Sierpc (OSM), Włoszczowa (OSM), Radomsko (OSM), Stara Mleczarnia, Mońki (MSM).

Grupa Mlekovita proponuje ciekawe połączenia sera typu holenderskiego: Gouda z czarnuszką lub kozieradką. Dostępne są oczywiście również wersje klasyczne tego sera jak i wersje wędzone. W ofercie znajdują się sery: Zakopiański, Podlaski, Tylżycki, Warszawski, Białostocki, Złota Gouda albo propozycje w sekcji produktów bez laktozy jak (ser Gouda). Sery dostępne są w blokach 3,2-3,5 kg. Konsument może także zakupić niektóre z nich w postaci plastrów, np. Gouda. Dobrym rozwiązaniem jest ponadto propozycja skierowana do dzieci, np. Ser Gouda MiaMu.

Stara Mleczarnia ma w swojej ofercie ser typu holenderskiego Edamski Eko o łagodnym, maślanym smaku z orzechową nutą. Ma on gładką konsystencję. Bardzo dobrze komponuje się z czerwonym winem, orzechami lub winogronami. Oprócz sera Edamskiego Stara Mleczarnia proponuje klientom ser Gouda o wyrazistym smaku i zapachu. Bardzo dobrze komponuje się on z niskochmielowym piwem.

W ofercie handlowej znajduje się także ser typu holenderskiego Kaszëbsczi Jantôr To produkt o kremowym, delikatnym smaku zależnym od stopnia dojrzałości. Inna propozycja to ser typu holenderskiego – Kaszëbsczi Stolem, o charakterystycznym łagodnym smaku. Bardzo nadaje się do kanapek, sałatek, zapiekanek, a także na deskę serów.

Mleczarnia Mońki (MSM) oferuje cztery sery typu holenderskiego: Gouda, Edamski, Morski i Podlaski, wszystkie dostępne w blokach 3 kg i plasterkach 150 g. Gouda Mońki to ser o wyrazistym zapachu i śmietankowym smaku. Miąższ sera jest sprężysty, o niedużej liczbie małych oczek. Drugim serem w ofercie jest ser Edamski o łagodnym, orzechowym smaku, usiany drobnymi oczkami. Morski wyróżnia się lekko pikantnym smakiem i lekką konsystencją. Podlaski zaś to łagodny ser z lekko wyczuwalną pikantną nutą.

Grupa Polmlek proponuje bardzo szeroką grupę produktów. Są tu:

• pod marką Warmia: Gouda, Podlaski, Edamski, Natan, Morski
• pod marką Mazur: Gouda i Edamski
• pod marką z Tradycją z Warlubia: Gouda, Edamski, Morski.

Grupa Polmlek posiada także propozycję serów typu holenderskiego konfekcjonowanych w plastrach 150 g np. Ser Morski Eko Warmia lub w kostkach, np. Warmia Gouda 250 g. Najbardziej innowacyjną propozycją jest Gouda w plastrach o przeróżnych kształtach w linii Fiko i Przyjaciele.

Hochland Polska przygotował propozycję serów żółtych typu holenderskiego w plastrach tj. Edamski, Gouda klasyczny, Gouda wędzony. Ser Edamski to serowa propozycja jednolitej gładkiej konsystencji sera o lekko kwaskowym smaku. To prasowany, żółty, półtwardy ser znany także jako po prostu Edam. Im dojrzalszy (starszy) jest ser Edamski, tym jego smak staje się bardziej pikantny. To klasyczny ser kanapkowy.

Kolejną propozycją od marki Hochland jest ser Gouda w plastrach, o subtelnym zapachu i soczystym, śmietankowym smaku. Ser ten bardzo dobrze odnajduje się w wielu kompozycjach smakowych, zarówno owocowych jak i tych wytrawnych. Tworzy bardzo ciekawe, zaskakujące połączenia smakowe z dżemami, np. z dżemem pigwowym, a także z winem lub sałatkami.

Ser Gouda poddany procesowi wędzenia to kolejna smaczna propozycja od marki Hochland. Gouda wędzony to dojrzewający ser wzbogacony smakiem i aromatem pochodzącym z naturalnego procesu wędzenia dymem olchowo-bukowym. Doskonale sprawdza się jako przekąska, a w wersji wędzonej dostarcza wyrazistych doznań smakowych.

Mleczarnia Łowicz (OSM) przygotowała najbardziej klasyczne propozycje serów typu holenderskiego: Gouda, Edamski pakowane w blokach ok. 3 kg. Asortyment w grupie produktów konfekcjonowanych marki Łowicz jest szerszy, znajdują się tam: Gouda w plastrach, Edamski w plastrach 150 g i 1000 g każdy. Nową propozycją, choć już znaną od pewnego czasu na rynku jest ser Gouda Mierzwiony oraz ser Edamski Mierzwiony, pakowane w opakowania jednostkowe 150 g. Uwagę zwraca czarne opakowanie, odróżniające się od pozostałych klasycznych, białych opakowań serów konfekcjonowanych tej mleczarni. Ser mierzwiony to ser o trzykrotnie cieńszych plastrach w porównaniu z grubością tradycyjnych plastrów sera, toteż w opakowaniu znajdzie się więcej plasterków.

Ciekawy produkt

Nie ma nic gorszego dla konsumenta jak nuda wiejąca z półki i wrażenie, że czas się w jego sklepie zatrzymał. Dlatego warto mieć to, czego inni jeszcze nie mają i zwrócić na to uwagę konsumentów. Tu pomóc może asortyment marki Henri Willig trafiający również do wegetarian, posiadający w składzie podpuszczkę mikrobiologiczną. Warto zwrócić uwagę handlowców na nowe sery Henri Willig: Gouda, kozi Polder, Polder z kolendrą, Polder z Chilli i owczy Polder.

Sery mierzwione to propozycja, która pierwotnie była skierowana do osób tworzących kompozycje serowe jako elementy ozdobne potraw. Cieniutkie plasterki znacznie ułatwiają tworzenie serowych ozdób i podnoszą efekt wizualny przygotowanego posiłku.

Ofertę serów typu holenderskiego posiada także mleczarnia Radomsko (OSM). Dostępne są sery typu holenderskiego Hej! Gouda oraz Hej! Edamski pakowane w bloki ok. 3 kg oraz w opakowania jednostkowe typu otwórz/zamknij – ułatwiające zachowanie świeżości produktu – produkt pakowany w plastrach 150 g. W przypadku sera Hej! Gouda dostępny jest on także w plastrach i pakowany w duże, kilogramowe opakowanie typu otwórz/zamknij.

Mleczarnia Włoszczowa (OSM) proponuje sery typu holenderskiego, np: Edamski, Czarna Perła, Gouda klasyczna oraz w wersji wędzonej, ser Morski, ser Podlaski oraz ser Leśny. Włoszczowski Edamski o łagodnym, delikatnym smaku dostępny jest w bloku 3 kg, w plastrach w opakowaniu 150 g typu otwórz/zamknij, a także dostępny jest porcjowany w opakowaniu 270 g.

Czarna Perła to szczególny ser w tym gronie: długodojrzewający, o minimalnym czasie dojrzewania wynoszącym 6 miesięcy. Jest to ser o wyrazistym smaku dojrzałego sera, doskonale komponujący się z czerwonym winem. Dostępny jest w bloku o wadze 3 kg, w opakowaniu typu otwórz/zamknij; w dwóch wariantach opakowań, mniejszym o wadze 150 g i większym o wadze 300 g. Ser Gouda o łagodnym smaku to klasyczna propozycja występująca w dodatkowej wędzonej wersji, obie pakowane w bloki o wadze około 3 kg. Ser Gouda w wersji klasycznej można nabyć w plastrach w opakowaniu 150 g i 1000 g typu otwórz/zamknij, w opakowaniu 150 g, gdzie plastry umieszczone są w folii chroniącej dodatkowo produkt po otwarciu opakowania zbiorczego, a także dostępny jest porcjowany w opakowaniu 270 g. Ser Morski, Podlaski, Leśny to również propozycje serów delikatnych w smaku. Dostępne, podobnie jak poprzednie produkty, w blokach o wadze ok. 3 kg.

Mleczarnia Sierpc (OSM) w kategorii serów holenderskich proponuje takie produkty jak: ser Kasztelan Klasyczny, ser Kasztelan Śmietankowy, ser Kasztelan Wędzony; wszystkie oferowane są w opakowaniach jednostkowych 150 g typu otwórz/zamknij. Z klasycznych propozycji serów holenderskich mleczarnia Sierpc (OSM) wskazuje na ser Edamski, który dostępny jest w bloku o wadze od 3 kg do ok. 3,5 kg.

Wszystkie wymienione sery (pochodzące od różnych producentów) były serami żółtymi typu holenderskiego wytwarzanymi w Polsce. Firma Jansen Kaczorowski Cichocki w swojej ofercie posiada produkty importowane, wśród których w kategorii serów holenderskich znajdują się takie ciekawe propozycje jak: ser Gouda Holenderska, Kozi Polder, Kozi Polder z kolendrą, Polder z chili. Ser Gouda Holenderska to ser produkowany z mleka krowiego, o łagodnym smaku i zapachu śmietankowym i delikatnie orzechowym. Kręgi serowe pokryte są parafiną, pod którą skrywa się delikatny, gładki, jędrny miąższ o złocistej barwie. Kręgi mogą ważyć 4,5 kg, a nawet 12 kg. Polder z chili to produkt powstały z mleka krowiego z dodatkiem chili. Ponadczterokilogramowy krąg skrywa pod warstwą parafiny jędrny, złocisty miąższ, wraz z siekanymi papryczkami chili widocznymi na przekroju. Smak samego sera jest raczej łagodny, pikantny zaś smak pochodzi od dodatku ostrej papryczki chili, która z serem tworzy zgrany duet. Pozostałe dwie propozycje serów holenderskich – Polder Kozi i Polder Kozi z Kolendrą – to produkty powstałe z mleka koziego. Oba dostępne są w 4,5 kg kręgach pokrytych parafiną zabezpieczającą ser przed utratą aromatu i ułatwiającą pielęgnację sera. Polder Kozi charakteryzuje się śnieżnobiałym wnętrzem sera i łagodnym smakiem, aromat jest delikatny, wyczuwalne jest mleko kozie. Z kolei Kozi Polder z Kolendrą to ser o białym wnętrzu, z widocznymi nasionami kolendry na przekroju. Dzięki dodatkowi kolendry ser ten jest bardzo aromatyczny i charakterystyczny w smaku. Mleko kozie jest delikatnie wyczuwalne.

Konsumenci coraz chętniej sięgają po nowe, importowane sery. Chcą poznawać nowe smaki i połączenia z różnymi dodatkami. Świat serów jest bogaty w smaki i aromaty, które odkrywamy wciąż na nowo. Sery pozostają bardzo cenione przez rzesze konsumentów, którzy nie wyobrażają sobie, aby tych składników mogło kiedyś zabraknąć na ich stołach. Dodajmy, że konsumenci coraz bardziej interesują się nowymi produktami, w tym serami z zagranicy dotąd im nieznanymi.