Dystrybutorzy: Standardy dla dystrybutorów

dr inż. Katarzyna Godlewska
Forum Mleczarskie Biznes 4/2018 (34)

Producent wyrobów mlecznych rzadko kiedy odpowiada za dystrybucję i sprzedaż swoich wyrobów. Czasami ma swoje sklepy firmowe i może obsługiwać je własnym transportem z mleczarni, w większości jednak przypadków korzysta z własnych lub obcych hurtowni i platform dystrybucyjnych. Własna platforma i własny transport dają przewagę w nadzorze nad towarem, a właściwie nad warunkami przechowywania, magazynowania i transportu. Nowoczesny handel w znacznej mierze opiera się na centrach dystrybucyjnych nabywcy (sieci wielkopowierzchniowe) oraz łańcucha hurtowni różnej wielkości. Takie zorganizowanie rynku powoduje, że produkty mogą być oferowane klientom w znacznym oddaleniu od mleczarni, a oferowanie ich powierza się innym pracownikom niż zatrudnieni w mleczarni. Zasięg terytorialny, a co za tym idzie rozszerzenie rynków zbytu, jest niewątpliwie pozytywnym aspektem z punktu widzenia producenta. Negatywnym zaś może być to, że nieznane są warunki w jakich odbywa się obrót towarem. Wiadome też jest, że o ile stosunkowo łatwo jest audytować swoich dostawców, o tyle trudniej jest audytować swoich klientów. Zaufanie do odbiorców – obcych podmiotów – może podnieść wdrożenie przez takie firmy dystrybucyjne standardów dotyczących bezpieczeństwa i jakości żywności w łańcuchu dystrybucyjnym potwierdzone uzyskaniem certyfikatu jednostki certyfikującej.

Działalność dystrybutora może być certyfikowana na zgodność z następującymi standardami:

  • ISO 22000:2018 – dotyczy systemu zarzadzania bezpieczeństwem żywności, czyli certyfikacji systemu HACCP,
  • BRC Storage and Distribution, wydanie 3, sierpień 2016,
  • BRC Retail, wydanie 1, wrzesień 2016,
  • IFS Logistic, wersja 2.2., grudzień 2017,
  • IFS Wholesale/Cash & Carry, wersja 2., maj 2016,
  • IFS Store, wydanie 1, grudzień 2013.

Norma ISO 22000:2018 dotyczy ustanowienia zasad systemowego utrzymania systemu zarządzania dotyczącego zapewnienia bezpiecznej żywności. Jest to dodanie wymagań do prawnie wymaganego systemu HACCP. W standardzie wspomniane jest o wdrożeniu poprzedzającym tzw. „dobrych praktyk”, ale wymagania do ich kierunkowego wdrożenia nie są podane i sprecyzowane. Podane są wymagania dotyczące komunikacji „z zainteresowanymi stronami” w całym łańcuchu żywnościowym – czyli dostawcami, klientami, pracownikami i instytucjami kontrolnymi.


Wprost do hurtowni dedykowane są dwa standardy: BRC dla przechowywania i dystrybucji (SAD) oraz IFS dla sprzedawców hurtowych (W&CC). Standard IFS wydany został też w języku polskim. Wymagania tych standardów odnoszą się do procesów przechowywania i magazynowania oraz dostarczania klientom towarów też żywnościowych. Ponadto standard IFS obejmuje również procesy związane z pakowaniem, np. jaj lub warzyw – czyli produktów o niskim ryzyku dla konsumenta. Więcej na temat obu standardów w dalszej części artykułu.

Standard IFS Logistics dedykowany jest do tych działalności, które obejmują usługi logistyczne dla żywności i produktów nieżywnościowych, tj. transport, magazynowanie, załadunek/rozładunek itp. Dotyczy wszystkich rodzajów transportu: dostawy transportem drogowym, kolejowym, morskim, lotniczym; produktów mrożonych/chłodzonych lub produktów stabilnych w temperaturze otoczenia. Magazyny oferujące również dostawę wybierają ten standard na równi z BRC SAD.

Inny rodzaj standardów dla dystrybutorów to standard dla sklepów. Opracowane zostały takie standardy w „rodzinie” standardów BRC (Retail) oraz w IFS (Food Store FS). Wymagania kontrolują działania w zakresie bezpieczeństwa żywności w sklepach detalicznych. Wszystkie działania z zakresu detalicznej sprzedaży żywności są oceniane niezależnie od tego, czy są one zarządzane bezpośrednio przez właściciela sklepu, czy też przez podwykonawcę (np. franczyzobiorcę). Standardy te oceniają zarządzanie sklepem i przez to zapewnienie bezpieczeństwa i jakości żywności. Standard BRC Retail ma spis wymagań, podzielony na rozdziały podobnie jak to jest w standardzie BRC Food. Natomiast IFS Food Store wymagania ma dedykowane poszczególnym stoiskom w sklepie, w tym nabiałowemu oraz ogólnym wymaganiom dotyczącym zarządzania sklepem. W standardzie tym znajdują się też wymagania dyskwalifikujące tzw. Knocking-out (KO). Pokazano je w tabeli 1.


IFS Wholesale/Cash & Carry jest standardem do audytowania przedsiębiorstw, które realizują czynności związane z hurtową sprzedażą produktów spożywczych, artykułów gospodarstwa domowego i higieny osobistej i/lub materiałów opakowaniowych. Takie działania mogą obejmować zakupy, opracowywanie produktów, przechowywanie, transport i/lub niektóre działania, np. obróbkę i/lub przetwarzanie. Zakres standardu pozwala ponadto przedsiębiorstwom pakującym owoce i warzywa, a także zakładom pakującym jaja, które również wykonują działania związane z obróbką, na uzyskanie certyfikacji w ramach tego standardu.

Zgodnie z definicjami podanymi w standardzie sprzedaż hurtowa w sensie funkcjonalnym ma miejsce, gdy uczestnicy rynku posiadają produkty, których zazwyczaj nie obrabiają lub nie przetwarzają samodzielnie (towary handlowe), lecz nabywają u producenta lub innego dostawcy. Uczestnicy rynku zwykle przechowują te produkty przez określony czas przed ich sprzedażą i zazwyczaj prowadzą ich dystrybucję do sprzedawców, dalszych użytkowników, producentów, użytkowników komercyjnych (np. organów, instytucji edukacyjnych) lub innych instytucji (np. stołówek, towarzystw), o ile nie jest to prywatne gospodarstwo domowe. Ponadto hurtownicy mogą rozwijać swoje własne marki lub rozwijać własne marki dla klientów. Klienci zazwyczaj nie mają dostępu do obszarów składowania produktów.

Przedsiębiorstwa pakujące lub zakłady pakujące owoce, warzywa i jaja są firmami, które zwykle przechowują, klasyfikują, sortują, pakują i etykietują produkty. Mogą one stanowić część działalności rolników lub hodowców, ale poza produkcją rolną także występować jako niezależne firmy. Owoce, warzywa i jaja są podstawowymi produktami aż do momentu, kiedy trafiają do przedsiębiorstwa pakującego/zakładu pakującego. Od otrzymania produktu głównego przez przedsiębiorstwo/zakład pakujący możliwa jest certyfikacja według standardu IFS Wholesale/Cash & Carry. Obejmuje to procesy zakupu i opracowywania produktów.

Market cash & carry jest rodzajem działalności hurtowej. Rożni się on od tradycyjnego handlu hurtowego tym, że klient odbiera produkty, stosując zasady samoobsługi. Klienci marketów cash & carry ograniczają się raczej do odbiorców hurtowych (organizacji komercyjnych, przemysłowych, zawodowych, non-profit lub klientów instytucjonalnych), co jest przede wszystkim zapewniane poprzez utrzymywanie informacji o kliencie w bazie danych o klientach, a także poprzez emisję kart identyfikacyjnych klientów, które zapewniają dostęp do marketu cash & carry.

W przypadku hurtowni mleczarskich dopuszcza się certyfikowanie wraz z magazynowaniem i dystrybucją przepakowywania produktów mlecznych (np. sery twarde) o ile tygodniowa produkcja wynosi nie więcej niż 2,5 tony. Tyle mówi standard, natomiast należy wspomnieć o dodatkowych wymaganiach prawodawstwa żywnościowego w tym zakresie – zakłady przepakowujące produkty pochodzenia zwierzęcego muszą uzyskać z inspekcji weterynaryjnej decyzję zatwierdzającą zakład przepakowywania, wraz z nadaniem numeru weterynaryjnego.



Strona 1 z 2