Opakowania aktywne i inteligentne: Marketing czy potrzeba?

We współczesnym świecie marketing odgrywa podstawową rolę w promowaniu ogromnej masy produktowej, która każdego dnia ląduje na sklepowych półkach. Jednak z czasem to, co odkrywa przed nami klientami marketing, jako innowacyjne i odróżniające od konkurencji, przeradza się w zwykły standard. Jako klienci bardzo szybko przyzwyczajamy się do wygodnych pomysłów i z czasem trudno wyobrazić siebie, że pewnych udogodnień nagle zabraknie. Okazuje się, że wiele ciekawych i pomocnych rozwiązań jest na wyciągnięcie ręki.

Rozwijające się w zawrotnym tempie nauka i technologia podsuwają wynalazcom nowe, intrygujące i bardzo praktyczne rozwiązania, które nie tylko stanowią nowinkę technologiczną, ale także spełniają wiele istotnych i pożytecznych rozwiązań dla naszego codziennego życia. Opakowanie to integralna składowa produktu. W łańcuchu dostaw przemieszcza się wraz z produktem i jest poddawane działaniu tych samych czynników zewnętrznych. Dlatego też może stanowić doskonały nośnik informacji o stanie zapakowanego produktu. To założenie przyjęto przy tworzeniu nowych koncepcji opakowań znanych dzisiaj pod nazwami tj. opakowania aktywne i inteligentne.

W służbie przemysłu spożywczego

Współczesny przemysł opakowaniowy w związku z dynamicznym postępem technologicznym rozwija się bardzo intensywnie. Nowe rozwiązania pozwalają na opracowywanie nowych typów opakowań. Nic więc dziwnego, że przemysł opakowaniowy należy do najbardziej innowacyjnych sektorów gospodarki. Współczesne opakowania nie tylko chronią produkt przed czynnikami zewnętrznymi, ale spełniają szereg istotnych zadań, których czasem w ogóle nie jesteśmy świadomi. Na rynku powstają nowe generacje opakowań, które nie tylko kontrolują jakość produktu wewnątrz opakowania, ale także oprócz utrzymania jakości jako podstawowego zadania wymaganego przez opakowania – potrafią ją nawet poprawić.

Obecnie opakowania pełnią różnorodne funkcje oraz cechuje je wielorakość postaci, w jakich występują. Dlatego też dokładne zdefiniowanie współczesnego opakowania jest skomplikowane. Chcąc jak najbardziej precyzyjnie opisać opakowania najczęściej stosuje się definiowanie opisowe, określające niezbędne wymagania odnośnie do: funkcji danego opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych czy jego użytkowej konstrukcji. Jednymi z najciekawszych obecnie rozwijanych kierunków w opakowalnictwie są badania i produkcja opakowań definiowanych jako aktywne oraz inteligentne.

Opakowanie tradycyjne

W dotychczasowym rozumieniu funkcji opakowania jego rola była raczej bierna i skupiała się głównie na funkcji ochronnej i transportowej opakowania w stosunku do zapakowanego produktu. Rola ta była rozumiana, jako niewchodząca w interakcję bariera chroniąca żywność przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi podczas transportu, procesu sprzedaży, a niekiedy i przechowywania w domu. Zasadniczo opakowanie tradycyjne cechuje brak wzajemnego oddziaływania pomiędzy opakowaniem a zapakowanym produktem, aczkolwiek czasami dopuszcza się minimalne wzajemne oddziaływanie.

Zupełnie inne podejście leży u podstaw tworzenia nowej generacji opakowań. Ich celem jest nie tylko aktywna interakcja pomiędzy opakowaniem a produktem wewnątrz w celu utrzymania lub nawet poprawienia jego jakości, ale także pomocnicza funkcja informacyjna zarówno dla producentów, handlowców jak i klientów końcowych. Do tego typu opakowań należą opakowania aktywne oraz inteligentne.

Opakowanie aktywne

Według przyjętej definicji opakowania aktywne (AP, ang. Active Packaging, interaktywne) to systemy, które w wyniku działań chemicznych, fizycznych i biologicznych aktywnie zmieniają warunki panujące wewnątrz opakowania w celu przedłużenia okresu przydatności do spożycia oraz zachowania wyjściowej jakości i właściwości sensorycznych żywności. To „opakowania, w których zastosowano substancje np. absorbujące tlen lub dwutlenek węgla, albo etylen lub parę wodną, względnie generujące dwutlenek węgla” (źródło: PN-EN 13193:2002).

W opakowaniach aktywnych produkt, otoczenie i opakowanie wzajemnie na siebie pozytywnie oddziałują, przez co poprawia się, jakość produktu i wydłuża okres przydatności do spożycia. Dodatkowym atutem takiej sytuacji jest fakt, że zaplanowane przez człowieka oddziaływanie pomiędzy opakowaniem a produktem jest korzystne dla produktu i nie niesie dla niego oraz użytkownika negatywnych skutków.

Taka sytuacja może mieć miejsce, jeżeli wzajemne interakcje zostaną starannie zaplanowane i nie będą przypadkowe. Ważnym podkreślenia jest fakt, że w tego typu opakowaniach intensywność i przebieg reakcji zachodzących między opakowaniem a produktem muszą być możliwe do kontroli. Wszystkie przyjęte założenia, planowane są po to, aby utrzymać faktyczny pozytywny wpływ na opakowany produkt.

Z marketingowego punktu widzenia opakowania aktywne powstały po to, by sprostać rosnącym wymaganiom różnego typu klientów: producentów, handlowców i konsumentów. Zainteresowania te idą w kierunku wzrostu bezpieczeństwa i jakości żywności, przedłużenia okresu ich ważności do spożycia czy nawet zahaczają o tematy dot. polepszenia właściwości organoleptycznych produktów oraz ochroną przed podróbkami.

Dlatego też aby móc spełnić te zadania, opakowania aktywne zawierają szereg specyficznych dodatkowych elementów. Spośród stosownych dodatków wyróżnić można m.in. pochłaniacze tlenowe, substancje produkujące lub absorbujące CO2, substancje antymikrobiologiczne, regulatory etylenu, regulatory wilgotności i pary wodnej, różnego typu absorbery światła, folie zabezpieczające barwę produktu czy suspectory (np. metalizowana folia PET połączona z suspektorem, dzięki czemu opakowanie pochłania energię mikrofal i powoduje miejscowy wzrost temperatury).

Spektakularnym przykładem opakowania aktywnego jest tzw. hot-pot, czyli samopodgrzewająca się puszka z jedzeniem lub piciem. Tego typu opakowanie składa się z dwóch warstw, między którymi znajdują się dwa związki chemiczne. Aktywność puszki jest uruchamiana w momencie otwarcia. Wówczas następuje wymieszanie się związków z wydzieleniem energii cieplnej, która ogrzewa żywność. Reakcje zachodzące wewnątrz opakowań są bardzo często niezauważalne gołym okiem.

Opakowania aktywne stanowią liczną grupę pod względem zarówno ich przeznaczenia, jak i wykorzystywanych rozwiązań. Ze względu na sposób funkcjonowania dużą rodzinę opakowań aktywnych dzieli się na dwie główne grupy: pochłaniacze i emitery.

Małgorzata Gromek

Menedżer Komunikacji w Tetra Pak Polska

Digitalizacja przynosi nam niezliczone możliwości – ma to związek m.in. ze zmieniającymi się czynnikami socjoekonomicznymi. W miarę bogacenia się społeczeństwa, relatywna wartość przedmiotów spada, zaczynamy natomiast bardziej cenić swój czas, relacje czy jakość i dostępność produktów. Zwracamy coraz większą uwagę na wpływ produktów na szeroko rozumiane środowisko lub zdrowie, w całym cyklu ich życia. Podczas wyborów przy sklepowej półce kierujemy się już nie tylko samą zawartością opakowania, ale też tym, jakie niesie ze sobą wartości i jaką historię „opowiada”. Ogromnie ważna jest rozpoznawalność produktu i jego przekaz, ale także możliwość angażowania konsumenta na oczekiwanym przez niego poziomie. Dzięki różnorodnym cyfrowym rozwiązaniom możliwym do wdrożenia na opakowaniach kartonowych Tetra Pak, możemy sprawnie wspierać naszych klientów w zapewnieniu finalnym konsumentom jak najlepszego doświadczenia użytkowania produktu. Inteligentne opakowania Tetra Pak zapewniają nie tylko komunikację z konsumentem, ale także wspierają bezpieczeństwo końcowe produktu. Dla przykładu, dzięki indywidualnym kodom QR możliwa jest błyskawiczna identyfikacja wybranej partii produktów dostępnych na rynku; widocznie łatwiej jest więc w razie potrzeby śledzić i korygować problemy związane z bezpieczeństwem żywności i jej jakością. Nie sposób więc zaprzeczyć, że cyfryzacja daje nam nowe możliwości i adaptacji do zmieniających się uwarunkowań rynkowych. W Europie sprzedajemy 40 miliardów opakowań – a gdybyśmy do każdego z nich dołączyli specjalny kod z dodatkowymi informacjami, zwiększylibyśmy interakcję z konsumentem oraz identyfikowalność produktu na każdym etapie łańcucha dostaw. Taki system mógłby informować konsumenta nawet o tym, od której dokładnie krowy pochodzi zakupione przez niego mleko. We wspomnianym kodzie można też „zaszyć” link kierujący do dodatkowych informacji o walorach zdrowotnych produktu, rozbudowanych wartościach odżywczych, alergenach lub choćby filmów z przepisami kulinarnymi. To także wspaniałe narzędzie do realizacji akcji promocyjnych czy np. komunikacji z najmłodszymi poprzez przystępne, atrakcyjne i angażujące działania edukacyjne. Wciąż mnożą się możliwości interakcji z konsumentem – a każde tego typu zmiany są dla Tetra Pak mile widzianym wyzwaniem.

Pochłaniacze

Pochłaniacze mają za zadanie na stałe usunąć szkodliwe gazy, w celu zabezpieczenia produktu przed jego zepsuciem. W zależności od sposobu działania, wyróżnia się opakowania o funkcji pochłaniaczy, pochłaniające tlen, chłonące gazy o nieprzyjemnym zapachu (aminy, aldehydy z ryb), parę wodną (pieczywo, mięso), etylen (owoce i warzywa) czy tlen (pieczywo, ser, mleko w proszku) bądź dwutlenek węgla (kawa palona), absorbery światła lub substancje zabezpieczające barwę opakowanego produktu.

Pochłaniacze tlenu stanowią szeroką rodzinę dodatków, których nadrzędnym celem jest kontrola i redukcja zawartości tlenu wewnątrz opakowania do takiej ilości, która zapewnia zapakowanemu produktowi najwyższą gwarantowaną jakość. Wprawdzie pojęcie pochłaniaczy tlenowych powinno być stosowane tylko i wyłącznie dla przechwytywania tlenu podczas reakcji fizycznych jednak w praktyce fizyczne pochłanianie tlenu jest niemożliwe. Dlatego przyjęło się stosować to pojęcie dla wszystkich związków, które umożliwiają eliminację tlenu jednocześnie zapobiegając reakcjom utleniania w zapakowanym produkcie.

W trakcie reakcji podczas stopniowego usuwania tlenu z atmosfery opakowania powstaje podciśnienie, w wyniku którego może nastąpić wgniecenie ścianki opakowania. W takich opakowaniach stosuje się substancje, które podczas zmniejszania ilości tlenu wydzielają ekwiwalentne ilości dwutlenku węgla. Takie zdolności posiadają niektóre absorbery tlenowe (Freshilizer C), które produkuje się na bazie węglanu żelazawego lub mieszaniny kwasu L-askorbinowego z kwaśnym węglanem sodowym (stosowany jest do pakowania kawy).

Stosowanie pochłaniaczy tlenu jest to neutralna metoda jego redukcji i obejmuje wiele związków, które mają zdolność usuwania tlenu z opakowania. W zasadzie zastosowanie pochłaniaczy tlenowych otwiera możliwość zredukowania tlenu do minimum. Skuteczność działania poszczególnych rodzajów pochłaniaczy tlenu zależy od czynników zewnętrznych tj. temperatura czy wilgotność. Im wyższe są te parametry, tym bardziej tempo reakcji większości absorberów rośnie. Pochłaniacze tlenu mogą być umieszczone w opakowaniu na kilka sposobów. Mogą być one umieszczone w oddzielnej saszetce zawierającej aktywny proszek, mogą być połączone z folią opakowaniową lub umieszczane w postaci małej uszczelki ulokowanej w zamknięciu.

Na świecie stosowane jest pięć rodzajów pochłaniaczy tlenu: proszki żelazawe, utleniacze glukozowe, związki podsiarczynowe, substancje organiczne typu redukcyjnego i inne. Liderem we wdrażaniu pochłaniaczy jest Japonia. Pierwsze proszki żelazawe zostały wprowadzone przez firmę Mitsubishi Gas Chemical pod nazwą Ageless. Pomysły innego typu pochłaniaczy wdrożyły też USA (Freshpax – Multisorb Technologies), Francja (ATCO – Standa Industrie) czy Finlandia (CIOCA).

Kolejną grupą są regulatory poziomu etanolu, które zabezpieczają produkt przed zepsuciem. Najczęściej metoda ta stosowana jest dla owoców i warzyw, które podczas przechowywania wydzielają etylen. Etylen jest dla wielu owoców i warzyw szkodliwy, ponieważ, przyspiesza ich dojrzewanie i może wywołać ich szybsze psucie. Dlatego też usuwa się go z opakowania. Przykładem takiej substancji jest m.in. nadmanganian potasu, który utlenia go do wody i dwutlenku węgla. Zastosowanie pochłaniaczy etylenu jest szczególnie istotne przy przechowywaniu produktów, z których jedne emitują etanol samoistnie (jabłka), a inne w jego obecności szybciej dojrzewają, a co za tym idzie – szybciej ulegają gnilnemu rozkładowi (banany).

Z kolei antyutleniacze to związki, które są rozpuszczalne w tłuszczach i reagują z rodnikami lipidowymi lub peroksydowymi. W ten sposób są utleniane i tworzą związki nieszkodliwe. Do klasycznych antyoksydantów lipidowych należą: BHA – hydroksyanizol butylu, BHT – hydroksytoluen butylu i PG – galusan propylu. Oprócz środków chemicznych stosowane są także na szeroką skalę naturalne związki takie jak: β-karoten, α-tokoferol oraz rozpuszczalny w wodzie kwas askorbinowy i jego pochodne, który jest efektywny w środowisku wilgotnym.

Emitery

Drugą grupą opakowań aktywnych są tzw. emitery. Takie opakowania zawierają substancje (dwutlenek węgla, siarki bądź alkohol) zdolne do migracji wewnątrz opakowania i opóźniania niekorzystnych procesów wywołanych mikroorganizmami. Ich zastosowanie umożliwia m.in. regulowanie zawartości wody w atmosferze opakowania, czyli wilgotności względnej (opakowania warzyw), namnażania się niepożądanych mikroorganizmów oraz zapobieganie zepsuciom bakteryjnym (środki przeciwbakteryjne). Działanie środków przeciwbakteryjnych może być dwojakie: jedne z nich migrują na powierzchnię produktu i tworzą na nim barierę ochronną, inne mają działanie antybakteryjne bez migracji do wnętrza produktu.

Konkretne emitery są umieszczane w polimerze opakowaniowym poprzez wtopienie, ekstruzję, bądź użycie rozpuszczalnika. Coraz częściej stosowane są folie opakowaniowe, nasycone środkami antybakteryjnymi. Niekiedy dodawane są w postaci saszetek lub wkładek lokalizowanych we wnętrzu opakowania.

Spośród stosowanych substancji należy wymienić: słabe kwasy organiczne (propionowy, mlekowy, benzoesowy, cytrynowy, octowy) hamujące rozwój bakterii i grzybów.

Podczas przechowywania suszonych artykułów żywnościowych i produktów piekarniczych etanol jest jednym ze znanych i powszechnie stosowanych środków antybakteryjnych, który zapobiega porostowi pleśni i namnażaniu się patogennych drobnoustrojów. Jest on często stosowany zamiast tradycyjnych dodatków do żywności. Wydzielanie etanolu polega na umieszczeniu w opakowaniu saszetki z alkoholem zaabsorbowanym na odpowiednim nośniku. Nośnik wchłania wodę z produktu, uwalniając etanol. Opary etanolu zaś potrafią powstrzymać rozwój pleśni na produktach takich jak pieczywo, ciasto biszkoptowe lub bułki drożdżowe z dżemem.

Sprytne folie

Skuteczność działania aktywnych składników opakowania jest ściśle uzależniona od stosowanego materiału. Doświadczenia wykazały, że im większa barierowość materiału opakowaniowego, tym lepsza ochrona przed niepożądanymi gazami wewnątrz opakowania. Materiały dla opakowań aktywnych nie muszą spełniać zbyt wygórowanych wymagań. Najczęściej są to tradycyjnie używane folie o dobrej barierowości wobec gazów. Takie folie powinny być odpowiednio mocne, nieprzepuszczalne oraz zawierać odpowiednią ilość aktywnych składników z wysoką mobilnością dyfuzyjną i zdolnością do uwalniania się z folii. W tej dziedzinie bardzo szerokie zastosowanie mają materiały typu EVOH, PS oraz różnego rodzaju laminaty: PE/PET, OPP/PE pokryty PVDC oraz PET/PE/AF/PE.

Opakowania inteligentne

Czujniki we współczesnym opakowalnictwie to nic nowego. Czujniki mogą wizualnie pokazywać czy żywność nadaje się jeszcze do skonsumowania czy już nie. Reagują na pojawienie się określonych substancji lub gazów i komunikują to zmieniając swój kolor lub poziom fluorescencji. Stan, w jakim znajduje się żywność jest widoczny na pierwszy rzut oka.

Opakowania inteligentne (ang. intelligent packaging, indykatorowe) nazywane są też opakowaniami sprytnymi (ang. smart packaging). Są to nowoczesne opakowania wyposażone w tzw. interaktywne wskaźniki monitorujące określone parametry atmosfery (powietrza) wewnątrz i na zewnątrz opakowania w celu dostarczenia informacji o stanie chronionego produktu. Opakowania inteligentne to opakowania, w których dodatkowy element, cecha materiału opakowaniowego lub efekt interakcji między materiałem opakowaniowym a produktem pozwalają na kontrolowanie stanu bezpieczeństwa produktu w czasie przechowywania i na przekazanie tej informacji producentowi, handlowcowi czy konsumentowi.

Do rozwoju opakowań inteligentnych stosuje się obecnie nanotechnologie i elektronikę. Inteligentne etykiety, które są w stanie zidentyfikować i wpłynąć na poziom świeżości żywności w kontrolowany sposób to już nie opowieści z bajki tylko faktyczne wdrażane rozwiązania. Opakowania inteligentne spełniają głównie rolę monitoringowo-informacyjną. Sprawdzają warunki panujące wokół żywności i powiadamiają o nich konsumentów, najczęściej za pomocą barwnych, interaktywnych wskaźników. Mogą być czułe na zmiany temperatury, chemiczne reakcje w produkcie, sygnalizować nieszczelność opakowania lub niebezpiecznie przyrastającą populację mikroorganizmów (reagują z ich metabolitami).

Konstrukcyjnie opakowania te zawierają wtopione w materiał opakowaniowy, elektroniczne mikroczujniki chemicznych zmian przechowalniczych w produkcie lub barwne wskaźniki, sygnalizujące nieszczelność opakowania, zwiększenie się populacji drobnoustrojów (przez reagowanie z ich metabolitami) oraz czas i temperaturę przechowywania. Opakowania tego typu mogą zawierać także unieruchomione enzymy (np. rozkładające cholesterol, wiążące tlen) lub substancje zapachowe uwalniane w czasie przechowywania albo obróbki żywności wygodnej.

Wyróżniamy trzy rodzaje indyktorów. Są to: indykatory czasu i temperatury, indykatory świeżości oraz indykatory nieszczelności.

Indykatory czasu i temperatury

Indykatory czasu i temperatury (ang. TTI – Time-Temperature Indicators) zmieniają swoje właściwości w wyniku działania temperatury wyższej niż ta uznana przez producenta za optymalną. Łączą czas i natężenie odstępstw od zakresu normy, jakie mają miejsce w czasie dystrybucji i przechowywania produktu, informując o zakończonym okresie bezpiecznego spożycia. Tego typu rozwiązania są doskonałe dla wszelkiego typu mrożonek, gdzie przejściowe podwyższenie temperatury spowodowane częściowym rozmrożeniem, powoduje natychmiastowe obniżenie jakości lub wręcz dyskwalifikację produktu do konsumpcji. W takiej sytuacji następuje przebarwienie etykiety kontrolnej.

Indykatory świeżości

Drugim rodzajem są tzw. indykatory świeżości. Działają one na zasadzie wykrywania metabolitów (dwutlenek siarki, amoniak, siarkowodór, aminy, kwasy organiczne, etanol, toksyny, enzymy) wytwarzanych przez namnażające się w produkcie szkodliwe dla zdrowia drobnoustroje. Istnieje kilka rozwiązań monitorujących świeżość produktów.

Przykładowo w technice znanej pod nazwą Fresh-check dochodzi do reakcji polimeryzacji, wskutek której postępuje ciemnienie wewnętrznego kręgu wskaźnika. W systemie tym produkt jest odpowiedni do spożycia, gdy centrum wskaźnika jest jaśniejsze od owalu zewnętrznego. Gdy centrum przyjmuje barwę do niego zbliżoną, produkt powinien być spożyty jak najszybciej, gdy jest ciemniejsze nie powinien być wykorzystany. Z kolei w przypadku innego indykatora (znanego pod nazwą OnVu) jest odwrotnie. Jaśnienie wnętrza indykatora wskazuje na niewłaściwy sposób przechowywania produktu.

Ciekawą koncepcję zaproponowała francuska firma Cryolog, która opracowała etykietę o nazwie Traceo. Etykieta ta zawiera mikrobiologiczną próbkę kontrolną dostosowaną do rodzaju produktu, którego świeżość ma monitorować. Etykieta ta jest nakładana na kod kreskowy. W sytuacji gdy dojdzie do przerwania łańcucha chłodniczego lub zostanie przekroczony termin przydatności do spożycia, etykieta zabarwi się i stanie się matowa, nieprzejrzysta i nieczytelna. W ten sposób system może chronić konsumentów przed zakupem nieświeżych lub niewłaściwie przechowywanych produktów.

Indykatory nieszczelności

Trzeci rodzaj opakowań inteligentnych stanowią wskaźniki nieszczelności, które reagują na zmiany odpowiednio zmodyfikowanej, dobranej do produktu atmosfery wokół niego, czyli na niepożądaną obecność w opakowaniu tlenu i dwutlenku węgla. Przykład stanowi detektor tlenu Ageless Eye, który przekazuje informację konsumentowi poprzez zmianę koloru. W warunkach beztlenowych pozostaje różowy, zaś w obecności tlenu w ciągu kilku minut staje się niebieski.

Dariusz Lipski

Wiceprezes Zarządu w firmie Torpol

Branża mleczarska kieruje się przede wszystkim bezpieczeństwem produktu. Pełna identyfikacja zapakowanego surowca ma swój początek w opakowaniu. Oznaczenie opakowania jest podstawą, aby klient miał pewność, że do konsumenta trafi towar w bezpiecznym i skontrolowanych opakowaniu.

Wydawałoby się, że worek papierowy wygląda od lat tak samo. Otóż wymagania klientów oraz narzucone normy wymuszają, aby tradycyjne opakowanie jakim jest worek papierowy zmieniał swoją funkcjonalność. Worek poprzez to, że jest w pełni identyfikowalny, jest atrakcyjny graficznie, a nadruk jest źródłem informacji oraz ma unowocześnione funkcje użyteczności, stał się opakowaniem aktywnym.

W ostatnich latach wprowadziliśmy na rynek worek papierowy uzbrojony w rękaw polietylenowy z systemem wkładania Z-fold. Następnie pod wymagania najnowocześniejszych maszyn pakujących wprowadziliśmy system klejenia pozwalający na to, aby zamknięcie odbywało się nie za pomocą krepy lecz także taśmy zrywającą (Easy opening). Wprowadziliśmy ofertę na worki z wkładką barierową, która nie przepuszcza gazów i pary wodnej. Dzięki zastosowaniu wewnętrznej bariery poprawia się jakość produktu oraz wydłuża się termin przydatności.

W tym roku wprowadziliśmy na rynek polski nowy worek z zamykaniem na gorąco (Hot Lock) oraz szybkim otwieraniem na dnie (Easy opening bottom).

Nasza oferta sprzed kilku lat zdecydowanie różni się od obecnej. Jakość oraz desing opakowań, które dzisiaj proponujemy zdecydowanie dorównują zachodnim producentom worków papierowych z wkładką polietylenową. Słuchamy potrzeb branży mleczarskiej, aby nadążyć za trendami na rynku.

Podsumowanie

W porównaniu z tradycyjnymi i aktywnymi systemami pakowania żywności opakowania inteligentne wyróżniają się unikatową zdolnością do: uzyskania, przetworzenia i przekazania informacji oraz jej przechowania i analizy. Opakowania tego typu umożliwiają śledzenie produktu w łańcuchu logistycznym lub monitorowanie środowiska wewnętrznego i zewnętrznego opakowania, a także umożliwiają komunikowanie się z wybranymi grupami konsumentów oraz wchodzenie z nimi w interakcję.

Wspólczesne opakowania inteligentne mogą monitorować jakość i bezpieczeństwo produktu w sklepie i w domu, ale również przekazywać konsumentowi lub producentowi informację o jego aktualnym stanie, wartościach odżywczych czy miejscu produkcji. Niewątpliwie pojawienie się inteligentnych systemów opakowaniowych przyczyniło się do fundamentalnej zmiany w dotychczasowym postrzeganiu roli opakowań w procesie pakowania żywności.

Co ciekawe, opakowania inteligentne ciągle idą dalej i poszerzają swoje możliwości zastosowania do obszarów, które jeszcze kilka lat temu moglibyśmy postrzegać jako science fiction. Współczesne nowoczesne opakowania przekształcają tradycyjną funkcję komunikacyjną opakowania w formę interaktywnej komunikacji inteligentnej, w której uczestniczą wszyscy gracze rynkowi.

Przykładem takiego rozwiązania jest unikatowy system track-and track zainstalowany na opakowaniach SIG Combibloc w postaci kodów QR (dla firmy Languiru). Każde opakowanie ma swój indywidualny kod QR. Kody te identyfikują produkty na każdym etapie życia. Konsumenci mogą łatwo uzyskać informacje dotyczące danego produktu. Muszą jedynie użyć czytnika kodów QR w swoim smartfonie i zeskanować kod. Zostaną oni atomatycznie przekierowani do strony internetowej, która zawiera wszelkie informacje o produkcie. Strona zawiera także fachowe informacje o mleku i jego wartościach, kalkulator żywieniowy oraz angażuje konsumenta w wirtualny świat przygotowany przez producenta. System jest także użyteczny dla producenta i handlu. W przypadku reklamacji pozwala na szybką identyfikację produktu, upraszczając i przyspieszając wycofanie partii produktów na wypadek reklamacji. Kody QR ułatwiają organizowanie promocji skierowanych do konkretnych grup docelowych. Analiza danych popromocyjnych ułatwia działowi marketingu i sprzedaży przygotowanie kolejnych bardziej dopracowanych aktywności, programów lojalnościowych czy zwiększania udziału w rynku z wykorzystaniem optymalnych budżetów.

Wdrażanie nowych systemów umożliwia współgranie firm z aktualnymi trendami na rynku konsumenckim: oferuje kontakt konsumentów z producentami, zwiększa świadomość konsumentów poprzez zdobywanie praktycznego doświadczenia, natychmiastowa aktualizację wiedzy, autentyczność i transparentność działań producenta, bezpieczeństwo zdrowotne żywności, oraz zapobiega wszelkim nieprawidłowościom.