Opakowania: Opakowania w mleczarstwie

Joanna Górska
Forum Mleczarskie Biznes 2/2017 (28)

Jak już wielokrotnie pisaliśmy, obecnie opakowania stanowią jeden z podstawowych elementów marketingowych wydatnie sprzyjających sukcesowi danego konceptu produktowego. Mleczarstwo jest dziedziną, w której opakowania są bardzo różnorodne i dla wielu producentów stanowią spore wyzwanie marketingowo-inwestycyjne. Opakowania do żywności to wyroby produkowane na skalę przemysłową i przeznaczone do umieszczania w nich towarów spożywczych, a także do ochrony żywności przed zepsuciem. Z jednej strony opakowania muszą być dopasowane do właściwości fizykochemicznych danego produktu, z drugiej zaś powinny być na tyle dobrze wpisane w koncepcję marketingową, by stać się wabikiem dla konsumentów.

Podział opakowań w zależności od użytego materiału

Codziennie spotykamy się z wieloma rodzajami opakowań do żywności. Można je podzielić według różnych kryteriów: w zależności od funkcji jaką spełniają, od rodzaju materiału z jakiego są wykonane, a także ze względu na hermetyczność lub konstrukcję.

W zależności od materiału z jakiego opakowania są wykonane, dzieli się je na: metalowe, szklane, papierowe, tekturowe, drewniane, z tkanin, z tworzyw sztucznych i wieloskładnikowe. Można je podzielić ze względu na hermetyczność na: hermetyczne i niehermetyczne lub konstrukcję na: sztywne, półsztywne i giętkie.

Wystarczy jeden rzut oka, by stwierdzić, że branża mleczarska obejmuje szeroki zakres opakowań. Obecnie w mleczarstwie stosuje się m.in. opakowania kartonowe wielowarstwowe, opakowania tekturowe, opakowania papierowe powlekane tworzywami sztucznymi, opakowania z tworzyw sztucznych (PET, LDPE, HDPE), opakowania z twardego plastiku PS, opakowania ze sztywnego papieru, powlekanego tworzywami sztucznymi, opakowania foliowe, oraz opakowania szklane.

Opakowania a specjalizacja produkcji

W zależności od grupy towarowej przemysł mleczarski wykorzystuje różne typu opakowań. Schemat 1 przedstawia zarys najpopularniejszych opakowań, w zależności od grupy produktowej.

Mleko i produkty płynne

Mleko to jeden z najpopularniejszych produktów mleczarskich. Nie produkowano go na szeroką skalę (w zasadzie) do wynalezienia wirówki, w XIX wieku. Mleko z zasady jest surowcem nietrwałym i szybko się psuło. Przed wynalezieniem wirówki, ludzie przetrzymywali mleko zwykle w domu w różnych naczyniach glinianych. Najpopularniejsze były gliniane dwojaki, drewniane cebrzyki, bańki lub kanki, z których ludzie przechowywali mleko na własne potrzeby lub dystrybuowali wśród pobliskich mieszkańców. Skala produkcji była niewielka i mleko konsumowane było od razu lub przygotowywano z niego proste wyroby mleczarskie, tj. masło, śmietanę, sery lub napoje fermentowane. Jeszcze pod koniec lat 60. mleko w Polsce w dużej mierze było dystrybuowane z minicystern do konsumentów i porcjowane na mniejsze opakowania na targach lub w szkołach. W miarę upływu czasu i wzrostu industrializacji sektora mleczarskiego asortyment mleka rozszerzał się i przybywało nowych produktów.

Opakowania szklane

Pierwszymi opakowaniami do mleka, które pojawiły się na rynku, były szklane butelki. Po spożyciu mleka były one myte, oddawane do sklepu, wyjałowione, i ponownie napełniane mlekiem i kapslowane. Mleko pakowane w ten sposób nie do końca sprawdziło się, bowiem przechowywane w szklanych butelkach dość szybko psuło się. Przezroczyste szkło butelek przepuszczało światło, co powodowało wydzielanie się związków chemicznych (tj. związki siarki, aldehydy, alkohole, estry, ketony itd.), które przyspieszały proces psucia się mleka.

Mimo powyższych problemów opakowania szklane są zaliczane do tradycyjnych w dalszym ciągu wykorzystywanych w mleczarstwie. Zaletą opakowań szklanych jest to, że szkło jest obojętne chemicznie i nie wchodzi w relacje z produktem, dzięki czemu nie ma ujemnego wpływu na produkt, nawet przy długim przechowywaniu. Dzięki temu, że jest przezroczyste łatwiej można zidentyfikować produkt wewnątrz. Szkło jest też odporne chemicznie na wpływ atmosfery oraz kwasy, zasady i wodę. Szkło nie przepuszcza żadnych zewnętrznych płynów, pary wodnej, zapachów, gazów. Ma sztywną konstrukcję, można je formować w dowolne kształty, mogą przyjmować różną wielkość, kolor czy wzór.

Zaletą szkła jest też możliwe powtórne użycie poprzez wykorzystanie systemu recyklingu. Opakowania szklane mogą służyć do wielokrotnego użytku, są tanie i ogólnie dostępne. Podstawowymi natomiast wadami szkła są: ich relatywnie duża masa, mała odporność na urazy mechaniczne (tłuczenie) oraz zmiany temperatury (brak bariery termicznej). Ponieważ opakowania szklane mają wiele zalet rośnie zainteresowanie tego typu opakowaniami. W wyniku szybkiego postępu technologicznego podnosi się ich jakość i właściwości. Najczęściej w opakowania szklane pakuje się mleko (butelki) lub jogurty (butelki lub słoiki).

Strona 1 z 6