Mleczarstwo na świecie: Rynki afrykańskie cz.1

Joanna Górska
Forum Mleczarskie Biznes 3/2014 (19)

Tunezja to państwo arabskie o powierzchni 163,6 tys. km2 leżące w północnej Afryce nad Morzem Śródziemnym. Graniczy z Algierią i Libią. W latach 1881-1956 r. Tunezja znajdowała się pod protektoratem Francji. Od 12 listopada 1956 roku w ONZ, a od 1 października 1958 r. jest członkiem Ligi Państw Arabskich. Stolicą kraju jest Tunis, a większe miasta to: Safakis, Arjana, Bizerta, Kabis, Sousse. Liczba mieszkańców 10,5 mln (2010). PKB 47,44 mld USD (2013).

Sytuacja gospodarcza

Tunezja odzyskała niepodległość w końcówce lat 60. Obecnie należy do grupy tzw. Wielkiego Maghrebu i zajmuje w niej czołową pozycję. Jest liderem gospodarczym wśród państw kontynentu afrykańskiego. W połowie lat 80. został zapoczątkowany program zmian strukturalnych w gospodarce kraju, który był wspierany przez Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Program przewidywał m.in. liberalizację cen i handlu zagranicznego, a także dalszą prywatyzację przedsiębiorstw należących do państwa.

Zmiany polityczne pociągnęły za sobą niewyobrażalne zmiany gospodarcze oraz demograficzne. W ostatnich 45 latach w Tunezji doszło do ogromnego wzrostu demograficznego, rozwoju miast i zmiany struktury zamieszkania, rewolucji kulturowej oraz modyfikacji sposobu żywienia.

Według oficjalnych danych Banku Światowego populacja ludności w Tunezji od 1970 roku podwoiła się z 5,1 do 10,2 mln obywateli. Trend ten jest spodziewany także w kolejnych latach. Obecnie już blisko 60% Tunezyjczyków zamieszkuje miasta.

Mleko i przetwory mleczarskie w tradycji tunezyjskiej

Tunezja ma długą tradycję w konsumpcji produktów mleczarskich. Już w czasach starożytnych hodowano tu bydło rasy Brown Atlas. Potwierdzenie tych faktów znajduje wyraz w wielu rysunkach odkrywanych na skałach Atlasu i przedstawiających sceny z bydłem mlecznym w roli głównej. Jednak ze względu na warunki i styl życia bydło było hodowane jedynie przez lokalne grupy pasterzy.

Tradycyjna dieta Tunezyjczyków bazuje głównie na produktach zbożowych oraz warzywach. Mieszkańcy tego kraju w ograniczonych ilościach spożywali produkty pochodzenia zwierzęcego. Najbardziej znanym produktem mleczarskim jest leben – fermentowane mleko, które jest postrzegane w Tunezji, jako produkt sprzyjający smuklej sylwetce oraz zabezpieczający przed rozwojem chorób kardiologicznych. W tradycji zamieszkujących te tereny Berberów – mleko ma symboliczne znaczenie zarówno w życiu, jak i odżywaniu się mieszkańców tego regionu. Produkt ten ma swoisty status i jest często serwowane podczas ceremonii powitania gości na ważnych spotkaniach okolicznościowych.

Charakterystyka mleczarstwa tunezyjskiego

W związku z powyższymi zmianami strukturalno-demograficznymi zauważa się w Tunezji zwiększone zapotrzebowanie na żywność, w tym produkty mięsne i mleko. Zainteresowaniem cieszą sie także produkty spożywane w gospodarstwach jednoosobowych lub produkty łatwe do spożycia poza domem.

Po odzyskaniu niepodległości rząd tunezyjski postawił sobie za zadanie taki rozwój rolnictwa, by bez problemu wyżywić kraj. Dlatego też chcąc wyjść naprzeciw nowym potrzebom wprowadził wiele udogodnień sprzyjających rozwojowi rolnictwa, w tym hodowli bydła.

Należy pamiętać, że Tunezja leży w trudnym klimatycznie regionie z czasowymi deficytami wody.  Dlatego też w Tunezji dąży się raczej do zwiększania wydajności mlecznej krów niż do zwiększania stad. W tym celu stosuje się metodę łączenia ras lokalnych z rasami takimi jak Holstein, Montbeliarde czy Brown Swiss. Szacowana liczna bydła na terenie Tunezji to około 0,6 mln sztuk.

Cechą charakterystyczną mleczarstwa tunezyjskiego jest rozdrobnienie hodowli. Bydło jest produkowane (do 5 sztuk) w licznych małych farmach (do 5 hektarów). Taka liczba odzwierciedla produkcję w blisko 80% gospodarstw dostarczających mleko (około 112 tys. farm). Problemem też jest różny sposób żywienia zwierząt oraz różna wydajność oraz jakość mleka. Tunezyjscy hodowcy pracują między sobą na zasadzie spółdzielni, w których zbiera się mleko oraz dostarcza do przetwórni. Organizacją, która zajmuje się prawnym nadzorem nad rynkiem mleka w Tunezji jest National Inter Milk Offiice. W 2011 roku zebrano 560 mln l mleka.

Strona 1 z 4