Etykiety: Innowacyjne etykiety

Branża mleczarska jest charakterystyczną gałęzią produkcji spożywczej nie tylko pod względem wrażliwości produktu, ale i specyfiki jego pakowania i etykietowania. Cały cykl przetwórstwa mleka jest związany z niskimi temperaturami i zatłuszczeniem powierzchni opakowań, co ma zasadnicze znaczenie w przypadku etykietowania.

Ze względu na konieczność zachowania łańcucha chłodniczego, często etykieta musi zostać przyklejona w temperaturze ok. 5°C na co nie pozwalają standardowe kleje akrylowe. Dobierany musi być klej o dobrych właściwościach klejenia początkowego i łatwo łączyć się nawet z powierzchniami zatłuszczonymi. Właściwy klej daje barierę przeciwtłuszczową z jednej strony, a zabezpieczenie zadruku lakierem UV daje pewność, że najwyższej jakości nadruk będzie odporny na wilgoć nawet podczas długiego przechowywania. Użycie wysokiej jakości papieru z odpowiednio dobranym klejem gwarantuje, że produkt mleczarski długo będzie wyglądał estetycznie. W sektorze mleczarskim, poza etykietami ozdobnymi, podobnie jak w branży mięsnej dominuje etykieta termiczna, która również musi spełniać wyjątkowe wymagania jakościowe z racji otoczenia, w jakim się znajduje. Producenci oferują etykiety termiczne jednostronnie powlekane, co znacząco podnosi ich odporność na działanie tłuszczów oraz ogranicza wchłanianie wilgoci. Główna zaleta etykiet termicznych to tania i prosta produkcja. Są wykonane z termoczułego papieru i dlatego ich cechą charakterystyczną jest stosunkowo krótki okres użyteczności. Te właściwości sprawiają, że etykiety termiczne znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie znakowane są artykuły o krótkim terminie przydatności.

Etykiety IML

Etykiety stosowane w branży mleczarskiej to praktycznie pełny przegląd ofert producentów. Prawie niespotykane są już tradycyjne etykiety klejone na mokro, które zostały wyparte przez etykiety samoprzylepne – drukowane np. na papierze samoprzylepnym lub folii. Podłoże drukowe pokryte jest warstwą kleju od strony przylepianej do opakowania. Klej ochrania warstwa zabezpieczająca. Po jej usunięciu etykieta jest gotowa do naklejenia.

Obecnie bardzo popularne są etykiety IML (in-mould label) wykonane na podłożu z tego samego tworzywa sztucznego, co opakowanie. IML to jedna z najnowszych technologii na rynku produkcji opakowań z tworzyw sztucznych. Etykieta taka jest wprowadzana do formy wtryskowej i zatapiana w opakowania w czasie jego produkcji. Etykiety IML stosuje się m.in. w opakowaniach w formie pojemników na serki, jogurty, twarogi. Grubość folii do etykiet IML mieści się w przedziale 57-90 µm. Techniki drukarskie stosowane do wyprodukowania etykiet IML to offset arkuszowy – farby utrwalane oksydacyjnie lub promieniami UV, wklęsłodruk, offset zwojowy wąskowstęgowy – farby UV, fleksodruk – farby UV. (źródło: Wikipedia)

Zalety etykiet IML to przede wszystkim trwałość i wysoka jakość druku – etykieta jest nierozerwalnie połączona (poprzez wtopienie) z produktem, dlatego niebezpieczeństwo pojawienia się wad charakterystycznych dla etykiet papierowych (takich jak odklejanie się, blaknięcie lub ścieranie farby), nie istnieje. Daje lepszy efekt wizualny niż druk bezpośrednio na opakowaniu i identyczną jakość grafiki jak ta uzyskiwana na podłożu papierowym wysokiej jakości. Ma także walory ekologiczne. Dzięki temu, że zarówno opakowanie jak i etykieta wykonane są z takiego samego tworzywa istnieje możliwość poddania go w całości procesowi recyklingu.

Etykiety SSL

Drugą grupą popularnych nośników informacji umieszczanych na opakowaniach artykułów mleczarskich są etykiety SSL lub SSE (ang. Shrink Sleeve Labels), wykonane w postaci kurczliwego rękawa z tworzywa sztucznego, który nakładany jest na opakowanie, docinany i obkurczany pod wpływem temperatury tak, że ściśle przylega do opakowania (zwykle spotykane są na butelkach jogurtów pitnych). Etykieta ta może też pełnić funkcje zabezpieczające na zasadzie plomby zabezpieczającej przed otwarciem produktu. Czasem jest wykorzystywana do łączenia dwóch produktów w ramach promocji, typu: dwa w cenie jednego albo do produktu drugi produkt gratis. Za pomocą etykiety SSL tworzone są też opakowania zbiorcze (mulitpack). Etykieta SSL wzmacnia opakowanie produktu, dzięki czemu ścianki opakowań mogą być cieńsze. Może pokrywać cały produkt (full-body) lub jego część, dając możliwość efektownego ozdobienia. Etykiety te są zadrukowywane od wewnętrznej strony (chroni to druk przed ścieraniem). Zazwyczaj produkowane z folii PVC, PET, orientowany PS. Najczęściej do produkcji etykiet używa się folii o grubości 50 µm. (źródło: Wikipedia)

Etykiety reaktywne

Najciekawszą grupę nowoczesnych etykiet opakowań spożywczych stanowią etykiety reaktywne, zwane też inteligentnymi. Reagują na zmiany w otoczeniu produktu lub w produkcie i tym samym przekazują określoną informację o produkcie. Za przekazanie informacji odpowiadają indykatory o różnej wrażliwości. Reagują na obecność takich związków, jak CO2, diacetyl, aminy lub etanol. Potrafią również wykryć mikrobiologiczne zepsucie produktu. Najczęściej spotykanymi indykatorami są wskaźniki czasu i temperatury (ang. TTI – Time and Temperature Indicators), wskaźniki świeżości oraz wskaźniki tlenu. Działają na zasadzie zmiany barwy wskaźnika pod wpływem reakcji chemicznej – polimeryzacji, enzymatycznej hydrolizy tłuszczów oraz fizycznej – dyfuzji roztworu o zmienionym zabarwieniu. Etykiety z identyfikatorem temperaturowym są drukowane farbą aktywowaną promieniami UV w procesie pakowania i zmieniają swą barwę nieodwracalnie, jeśli temperatura przekroczy np. 5oC. W ten sposób informują konsumenta, że produkt nie był w łańcuchu dostaw przechowywany poprawnie. Etykieta z naniesionymi nanocząsteczkami srebra odbarwia się pod wpływem siarkowodoru i tym samym sygnalizuje, że produkt się psuje. Większość z nich nie ma nawet bezpośredniego kontaktu z zawartością opakowania, gdyż umieszczana jest na jego zewnętrznej stronie, inne są po prostu chemicznie obojętne wobec żywności. Nie są to technologie najnowsze, bo funkcjonują na rynku światowym przynajmniej od 5 – 6 lat, jednak w Polsce wciąż są nowością i warto o nich wspomnieć. Nowością na rynku są inteligentne etykiety świeżości produktów mięsnych w kształcie klepsydry (zaprojektowane przez japońską grupę projektantów To-Genkyo). Etykieta zawiera specjalny atrament, który zmienia kolor w zależności od ilości amoniaku emitowanego przez mięso (starsze mięso, wyzwala więcej amoniaku). Podobnie jak prawdziwa klepsydra z biegiem czasu wypełnia się piaskiem, dolna część etykiety „wypełnia się” atramentem, gdy mięso się starzeje. Konsumenci mogą ocenić świeżość produktu na podstawie wyglądu etykiety. Gdy mięso już nie nadaje się do sprzedaży, atrament przenika bloki kodu kreskowego tak, że produkt nie może być zeskanowany przy kasie. Pomysł genialny, niestety rodzi obawę, że jego wprowadzenie nie leży w interesie sprzedawców, a przynajmniej trudno sobie wyobrazić, aby został przywitany z entuzjazmem przez handel. Sprzedawcy wolą sami decydować o przydatności towaru do sprzedaży. W interesie sklepu jest utrzymywanie całego towaru w stanie nadającym się do sprzedaży, a taka etykieta automatycznie wyklucza lub zmniejsza znacznie szansę na sprzedaż mięsa, które w zasadzie jest jeszcze świeże. Większość konsumentów sięga po towar o dłuższej dacie ważności, więc mając wybór nikt nie kupi mięsa starszego choćby o jeden dzień. Może raczej wraz z upływem czasu powinien rosnąć rabat zachęcający do zakupu starszego, ale wciąż świeżego produktu?

Jak widać czasy, w których opakowanie służyło wyłącznie do ochrony umieszczonego w nim produktu i do prezentacji na półce, minęły bezpowrotnie. Dziś od opakowania oczekuje się czegoś więcej. Spełnienie tych oczekiwań zawiera się w idei Smart Packaging. Chodzi tu o wzbogacenie opakowania w dodatkowe funkcje, które zapewnią korzyści producentom, dystrybutorom i użytkownikom. Dzięki idei Smart Packaging towar może być śledzony w łańcuchu dostaw, a klient bezpośrednio pozyskuje dodatkowe informacje o produkcie. W takim opakowaniu można zastosować zintegrowane elementy RFID lub drukowane systemy elektroniczne. Tagi RFID są już przystosowane do prawie wszystkich typów powierzchni, a najnowsze ich wersje posiadają np. czujniki temperatury przydatne do monitorowania łańcucha chłodniczego. W module RFID można umieścić szereg informacji na temat produktu znajdującego się w opakowaniu w postaci pakietu danych opisujących produkt. Na razie ceny tagów nie zachęcają do ich stosowania na opakowaniach jednostkowych, ale coraz powszechniej tagi służą do etykietowania partii towaru (palet, opakowań zbiorczych).

Producenci opakowań tworzą coraz to nowsze rozwiązania w dziedzinie opakowań na rynku detalicznym. Szczególnie w przypadku produktów świeżych, inteligentne etykiety lub cyfrowy wyświetlacz zintegrowany z opakowaniem może pokazać konsumentom świeżość i jakość produktu. Na przykład opakowanie mleka może nas poinformować o tym, że produkt nie jest już przydatny do spożycia. Każdy konsument z radością powita takie rozwiązania – pytanie jak zachowa się handel, który traci na każdej niesprzedanej sztuce towaru, a wiadomo że im świeższy produkt tym łatwiej.

„Inteligentne” etykiety obrazujące świeżość mięsa zaprojektowane przez To-Genkyo (foto: To-Genkyo)