Sery duńskie: Duńskie specjały

Joanna Górska
Forum Mleczarskie Praktyka 1/2013 (08)

Królestwo Danii to niewielkie państwo w skład którego oprócz ­Danii (terytorium na kontynencie) wchodzą także: Grenlandia oraz Wyspy Owcze. Dania graniczy od południa z Niemcami, a przez cieśninę Sund ze Szwecją. Mimo niewielkich rozmiarów Dania jest światową potęgą w produkcji i eksporcie mleka, mięsa, masła i serów. Udział duńskiego mięsa w handlu międzynarodowym sięga ok. 15% (1. miejsce w świecie), w przypadku masła odsetek ten wynosi 17%, co plasuje je na 2. miejscu w świecie. Komponując ladę z serami, zwłaszcza w delikatesach warto pamiętać o specjałach serowych z Danii, która w serowarstwie ma ogromne tradycje.

Kuchnia duńska

Duńczycy mają bogate tradycje kulinarne. Mimo niewielkiego obszaru terytorialnego kuchnię duńską cechuje regionalizacja. Na jej specyficzny charakter niewątpliwie istotny wpływ mają m.in. trudne warunki pogodowe: zimny i wilgotny klimat. Chcąc cieszyć się dobrym zdrowiem Duńczycy przykładają niezwykłą wagę do sposobu odżywiania, dlatego tradycyjne jedzenie duńskie jest bogate w wartości odżywcze. Klasyczne duńskie menu to duże śniadanie i kolacja, a między nimi mniej sycący 3-częściowy obiad. W porze lunchu często spożywa się narodowy przysmak, czyli kanapkę z razowego chleba z dodatkami, tzw. smorrebrod. Mogą to być mięsa, ryby, owoce morza, różnego rodzaju pasty, sosy, dressingi oraz słynne duńskie sery.

Co ciekawe Duńczycy nie przepadają za zupami, bowiem uważają, iż są to dania zbyt czasochłonne do przygotowania. Dla mieszkańców Danii ważne jest, by przyrządzić coś do jedzenia w sposób prosty i szybki oraz, aby się zbytnio przy tym nie zmęczyć. Na stołach królują: wołowina, wieprzowina, kurczaki, kaczki podawane w towarzystwie ziemniaków. Sporo też jada się gotowanych lub konserwowanych warzyw lub podawanych z różnymi sosami. Ryby są obecne w menu Duńczyków od zawsze, z racji morskich tradycji tego kraju. Spożywa się je zazwyczaj gotowane, pieczone lub w zalewie octowej. Ryby solone i marynowane stanowiły od zawsze niezbędny element kuchni.

W kuchni duńskiej znaczące miejsce zajmują też sery. Pierwszą produkcję serów kwasowych datuje się na ok. 3000 rok p.n.e. W latach 500-1100 wikingowie opracowali receptury pierwszych serów podpuszczkowych. W Danii szczególne uznanie znalazły sery wędzone, pleśniowe, żółte i topione. Sery duńskie cechuje wyśmienity smak, aromat oraz jakość. Największym producentem duńskim jest Arla Foods, która wraz z firmami współpracującymi w 2012 roku w kategorii serów miała 51% udział wartościowy, a w całkowitym sektorze mleczarskim w Danii 63%.

PGI – Protected Geografical Indication – oznaczenie pochodzenia geograficznego produktów rolnych w UE – system ochrony regionalnych produktów rolnych mający na celu ochronę nazw tych produktów i zapewnienie ich autentyczności. Dotyczy wyrobów wytwarzanych na określonym obszarze w sposób tradycyjny.

W Danii produkuje się około 261 tys. ton serów. Do krajów UE (UE-27) wysyłane jest ok. 214 078 ton, w tym do Polski 2646 ton (dane za 2011/wg Kold Collage/Dania).

 W roku 1951 odbyła się seria spotkań w ramach tzw. konwencji Stresa, podczas której m.in. ustalono, że możliwe jest używanie określonych nazw czterech serów wyłącznie dla produktów wytwarzanych w ich oryginalnych krajach pochodzenia. I tak, nazwę Roquefort zastrzeżono wyłącznie dla Francji, Gorgonzolę, Parmezan i Pecorino dla Włoch. W związku z tym Dania była zmuszona przemianować nazwy swoich serów na nowe, obowiązujące do dzisiaj.



Historia serów duńskich

500-1100 Pierwsze twarde sery wikingów
1000-1300 Mnisi duńscy wdrażają nowe procedury wytwarzania serów
1232 Najstarszy dokument dotyczący serów, gdzie wskazuje się, iż sery były środkiem płatniczym podatków dla królów i kościoła
1800-1900 Rozwój produkcji masła
1850 Powstanie farmy pioniera duńskiego serowarstwa Hanny Nielsen, powstanie sera Havarti
1883 Powstanie pierwszej spółdzielni mleczarskiej
1900 Wdrożenie separatora śmietany
1920 Marius Boel tworzy pierwszy duński ser z przerostem pleśni – Danablu
1923 Powstaje Instytut Badań Mleczarskich – Danish Dairy Research Institute
1951 Konwencja Stresa – zmiana nazw serów duńskich – stworzenie systemu narodowej standaryzacji


Strona 1 z 4