Sery typu szwajcarskiego: Caseus Helveticus czyli szwajcarskie sery (podpuszczkowe) w akcji

Joanna Górska
Forum Mleczarskie Handel 4/2012 (53)

Szwajcaria to niewielkie państwo federacyjne w Europie Zachodniej, leżące w obszarach górzystych, bez dostępu do morza. Graniczy z Austrią, Liechtensteinem, Francją, Włochami oraz Niemcami. Jest jednym z najmniejszych państw Europy. Alpy zajmują południową, południowo-zachodnią i wschodnią część kraju. Szwajcaria jest jednym z niewielu państw, w których obowiązuje demokracja bezpośrednia. Do ONZ przystąpiła dopiero 10 września 2002 r. Nie należy do UE, ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Utrzymuje jednak specjalne, bilateralne stosunki z UE, dzięki czemu uczestniczy w wybranych inicjatywach oraz dopłaca do budżetu unijnego. Gdyby zapytać przeciętnego Europejczyka, z czym kojarzy mu się Szwajcaria pewnie bez zająknięcia się odpowiedziałby: z czekoladą, z bankami, zegarkami i… serami. Najbardziej znanymi obecnie serami szwajcarskimi są zaś Emmentaler i Gruyere.

Kto wymyślił szwajcarski ser?

Pierwsze wzmianki o szwajcarskich serowych specjałach pojawiają się w zapiskach rzymskiego historyka Pliniusza Starszego, który nazwał produkty te „Caseus Helveticus”, czyli „sery z Helveti”, czyli od nazwy jednego z plemion żyjących wówczas na terenie dzisiejszej Szwajcarii. Tereny hodowli krów były wspaniałe, a mleko tłuste i doskonałej jakości. Przez wieki typowym produktem dla tego regionu był jednak twaróg wytwarzany przez klasyczne zakwaszenie mleka. Technika tworzenia serów podpuszczkowych (z wykorzystaniem podpuszczki z błony śluzowej cieląt) pochodzi dopiero z XV wieku.

Pierwszymi, którzy zajmowali się produkcją serów poduszkowych na większą skalę byli szwajcarscy mnisi. W swoich klasztorach produkowali i przechowywali znaczne ilości sera zarówno na potrzeby własne, jak i dla swoich gości. Do dzisiaj opowiadana jest historia Napoleona, który przechodząc w 1800 roku ze swoimi wojskami przez przełęcz Świętego Bernarda pobrał z jednego klasztoru 1,5 tony lokalnego specjału. Ponieważ taki ser można długo przechowywać, a niektóre gatunki, czym starsze tym bardziej dojrzalsze w smaku, nie dziwi fakt, iż wkrótce sery stały się atrakcyjnym towarem rynkowym oraz eksportowym. W XVIII wieku sery szwajcarskie sprzedawane były już w całej Europie. Ciekawostką z tego okresu może być to, że nawet w przewodnikach turystycznych umieszczano wzmianki, iż Szwajcarzy tak się zapalili do produkcji serów, że trudno było znaleźć w Szwajcarii dobre masło lub śmietanę do kawy.

Czy wiesz, że…

  • Historia serów szwajcarskich sięga roku 70 p.n.e.
  • Techniki wytwarzania serów podpuszczkowych pochodzą dopiero z XV w.

Produkcja serów w Szwajcarii szła pełną parą, a z roku na rok coraz więcej serowarów emigrowało do USA, Rosji i wschodniej Europy. Boom na specjalistów serowarów na świecie wybuchł w XIX wieku. Konsekwencją szwajcarskiej emigracji na wschód Europy jest ser Tilsiter (w Polsce znany jako tylżycki), nazwany na cześć miasta Tylża w ówczesnych Prusach Wschodnich (obecnie rosyjskie miasto Sowieck).

Szwajcarskie specjały

Najbardziej znanymi na świecie serami szwajcarskimi są Emmentaler i Gruyere. Oba należą do rodziny serów podpuszczkowych, których masa serowa otrzymywana jest przez ścinanie mleka podpuszczką, a następnie poddawana jest dojrzewaniu.



Strona 1 z 5