Porozumienie dla Mleczarstwa: Stanowisko ws programu Szklanka Mleka
W dniu 13 lipca br. organizacje tworzące „Porozumienie dla Mleczarstwa” przekazały do MRiRW swoje stanowisko wobec zaproponowanych przez Ministerstwo ewentualnych zmian w funkcjonowaniu „Programu dla szkół”. Mleczarze odnieśli się negatywnie do propozycji wyznaczania stawek pomocy za dostawy produktów do szkół w drodze przetargów. Możliwości dostaw produktów ekologicznych do szkół branża uznała za nierealne. Pomysł nałożenia na dostawców obowiązku realizacji towarzyszących Programowi działań edukacyjnych również nie spodobał się branży. Uznano, że zainteresowani dostawcy mogą włączać się w tego typu działania na zasadzie dobrowolności.
Organizacje mleczarskie, podzieliły się z MRiRW również uwagą natury ogólnej. Według przedstawicieli branży niektóre zmiany wprowadzane do Programu w związku z Pandemią COVID-19 miały negatywny wpływ na działalność niektórych dostawców uczestniczących w Programie. Przedstawiamy pełną treść listu Porozumienia dla Mleczarstwa do Ryszarda Bartosika, Sekretarza Stanu w MRiRW.
– W odpowiedzi na pismo o sygnaturze RR.pz.701.3.2021 z dnia 16 czerwca 2021 r. dotyczące m.in. propozycji zmian funkcjonowania „Programu dla szkół”, w imieniu organizacji tworzących „Porozumienie dla mleczarstwa” tj. Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich, Związku Polskich Przetwórców Mleka, Krajowego Stowarzyszenia Mleczarzy, Polskiej Izby Mleka oraz Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka tj. organizacji reprezentujących zarówno przetwórców oraz producentów mleka, poniżej przedstawiamy stanowisko branży mleczarskiej w sprawie propozycji, o których mowa w ww. piśmie.
Uwaga natury ogólnej
Realizacja Programu w kończącym się roku szkolnym była bardzo trudna dla dostawców. Zmiany wprowadzane w tym mechanizmie były komunikowane przez odpowiedzialne za ich wdrożenie instytucje w ostatniej chwili lub z dużym opóźnieniem. Przykładowo, do końca roku 2020 nie przedstawiono żadnych informacji dotyczących ewentualnych zmian w funkcjonowaniu Programu, a na początku 2021r. (gdy umowy na II semestr były już podpisane przez niektórych dostawców) zaczęto zmieniać zasady funkcjonowania Programu – m.in. umożliwiono dostawcom kontynuację dostaw w ramach I semestru do 05.03.2021 r. Ponadto z informacji przekazanych nam przez dostawców wynika, że w udostępnionych projektach umów pojawił się błąd, przez co z każdą szkołą należało podpisywać osoby aneks dotyczący różnic w umowach. Siły i środki przeznaczone na wymagane korekty były bardzo duże. Tych mniejszych bądź większych problemów było dużo więcej.
Zasady programu powinny być jasne, przejrzyste i publikowane z takim wyprzedzeniem, aby dostawcy mieli czas na dostosowanie się do zmian.
Stanowisko wobec zagadnień proponowanych do dyskusji przez MRiRW
1. zasady wyznaczania stawek pomocy za dostawy produktów do szkół vs. Wprowadzenie przetargów na dostawy (centralnych, regionalnych?)
Ze względu na rosnące koszty związane z prowadzeniem działalności przez dostawców oraz utrzymujące się na bardzo wysokim poziomie ceny mleka w skupie, Program może stać się nierentowny. Podmioty uczestniczące w Programie opowiadają się za podniesieniem stawek pomocy o minimum wzrost kosztów surowca. Wielu dostawców sugeruje, że wartość dofinansowania na rok 2021/2022 powinna wynosić minimum 0,85 zł netto do każdej porcji produktu mlecznego.
Wyznaczanie stawek pomocy za dostawy do szkół powinno się odbywać w porozumieniu z dostawcami produktów mleczarskich, nie powinna to być arbitralna decyzja Rządu, który nie dysponuje obiektywną wiedzą na temat wzrostu kosztów produkcji.
Przetargi centralne czy regionalne w naszej opinii jedynie utrudnią realizację programu, gdyż opakowania produktów dla szkół wymagają wcześniejszego zamówienia i są kupowane w dużych ilościach celem uzyskania lepszej ceny. Ponadto, przetargi prawdopodobnie spowodują monopolizację Programu przez zaledwie kilku największych dostawców.
2. możliwości dostawy produktów ekologicznych oraz związane z tym dodatkowe wymogi/warunki
Aktualnie, produkty dostarczane przez polskie mleczarnie w ramach Programu dla szkół spełniają wszelkie normy jakościowe. Celem programu jest wyrobienie właściwych nawyków żywieniowych wśród młodzieży szkolnej i włączenie produktów ekologicznych w żaden sposób nie przyczyni się do realizacji tego celu. Ponadto, produkty ekologiczne, ze względu na wyższe koszty produkcji wymagałyby wyższych dopłat, bez których pomysł należy uznać za nierealny. Próby wymuszenia zmiany profilu produkcji na ekologiczny mogą spowodować wycofanie się producentów z produkcji i dystrybucji w ramach programu dla szkół. Ponadto dostępność produktów ekologicznych (ze względu na braki surowcowe) stawia pod znakiem zapytania sens takiej propozycji.
3. potencjalny udział dostawców w towarzyszących działaniach edukacyjnych
Z informacji uzyskanych od dostawców uczestniczących w Programie wynika, że obowiązki edukacyjne dotyczące wpływu spożywania produktów mlecznych na zdrowie dzieci powinny być głównie po stronie placówki oświatowej. Jednocześnie, stoimy na stanowisku, że zainteresowani dostawcy mogą włączać się w działania edukacyjne, na zasadzie dobrowolności.
Marcin Hydzik
Przewodniczący Porozumienia dla Mleczarstwa
Prezes Zarządu Związku Polskich Przetwórców Mleka