Konferencja: Bezpieczeństwo opakowań do żywności

W dniu 26 czerwca 2014 roku w Hotelu Marriott w Warszawie odbyła się konferencja szkoleniowa pt. Bezpieczeństwo opakowań do żywności. Organizatorem konferencji była Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców oraz FoodLex. Konferencję otworzył Andrzej Gantner Dyrektor Generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności Związek Pracodawców. Za moderację konferencji odpowiedzialna była Dorota Kozłowska z PFPŻ ZP.

W konferencji wzięli udział: Marzena Pawlicka – Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, która przedstawiła zagadnienie dotyczące prac legislacyjnych w zakresie bezpieczeństwa opakowań żywności, a także Adam Fotek – J.S. Hamilton Poland oraz Tomasz Jaworski z Kancelarii Tomasik Jaworski.

Marzena Pawlicka wskazała, że wszelkie materiały, elementy i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywności muszą być bezpieczne dla konsumentów. Zasady zapewnienia bezpieczeństwa regulują: rozporządzenie ramowe (WE) nr 1935 /2004 w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, rozporządzenie (WE) nr 2023/2006, dobra praktyka produkcyjna (GMP) w odniesieniu do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz rozporządzenie (UE) nr 10/2011 w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Badania organoleptyczne materiałów przeznaczonych do bezpośredniego i pośredniego kontaktu z żywnością powinno się przeprowadzić zgodnie z normą niemiecką DIN 10955 (2004) Sensory analisys – testing of packaging materials and packaging for food products. Marzena Pawlicka podkreśliła, że substancje zapachowe z materiałów do kontaktu z żywności mogą pochodzić m.in. od monomerów, substancji otrzymywanych w procesach degradacji termicznej tworzyw sztucznych czy degradacji dodatków do tworzyw sztucznych.

Potwierdzenie zgodności materiałów do kontaktów z żywnością powinno być udokumentowane w postaci: deklaracji zgodności, dokumentów towarzyszących, znakowania oraz systemu tracebillity.

Wyroby wprowadzane do obrotu, a które nie wchodzą w kontakt z żywnością muszą zawierać informację „do kontaktu z żywnością” lub szczegółowe wskazania dotyczące używania lub symbol.

Znakowanie musi być widoczne i czytelne w języku polskim, musi być umieszczone zarówno na etapie sprzedaży detalicznej jak i innej niż detalicznej. Dotyczy to etykiet, opakowań, dokumentach towarzyszących oraz bezpośrednio na materiałach i wyrobach. Marzena Pawlicka wskazała, że dokumenty potwierdzające zgodność wyrobów powinny być przekazywane w całym łańcuchu dostaw. Istnieje obowiązek dysponowania odpowiednią dokumentacją potwierdzającą deklaratywną zgodność wyrobu. Podczas prezentacji omówiono szczegółowo zasady obowiązujące podczas tworzenia dokumentacji zgodności. Omówiono też zasady GMP – dobrych praktyk produkcyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na parametry farb drukarskich, tuszów oraz tworzywa sztuczne z recyklingu.

Adam Fotek przedstawił zagadnienie praktycznego podejścia do realizacji wymagań w zakresie dokumentacji dla materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz badania laboratoryjne i dokumentacja niezbędna dla materiałów i wyrobów z papieru i tektury oraz wyrobów z metali i stopów. Elementem podkreślanym przez Adama Fotka  było to, że jedynym dokumentem dla producentów żywności jest IV załącznik komisji (UE) nr 10/2011. Jest to dokument potwierdzający dopuszczenie danego materiału do kontaktu z żywnością. Obecnie istnieje kilka metod badawczych pozwalających ocenić zawartość oraz migrację związków chemicznych. Najnowsze metody stosowane przez J.S. Hamilton Poland to chromatografia gazowa z detektorem spektrometrii mas GC-MS oraz chromatografia cieczowa. Adam Fotek nawoływał do pełnej współpracy pomiędzy dostawcami opakowań a producentami żywności. Podczas prezentacji omówiono też wymagania i badania związane z papierem, tekturą oraz metalami i stopami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. Przedstawiono także wymagania BFR zalecenie XXXVI (niemieckie), wymagania CEPI – wytyczne branżowe dotyczące zgodności materiałów i wyrobów z papieru i tektury ,przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Szczególną uwagę zwracano na materiały z tektury oraz recyklingu. Tomasz Jaworski przedstawił pakiet kar za stosowanie w przemyśle spożywczym lub wprowadzenie do obrotu opakowań niezgodnych z wymaganiami prawnymi.

Mecenas Jaworski wskazywał, że obecnie obowiązki związane ze stosowaniem opakowań do obrotu wynikają zarówno z prawa UE jak i prawa krajowego. Ze strony legislacji UE obowiązuje m.in. rozporządzenie (WE) nr 1935 /2004 w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz rozporządzenie (UE) nr 10/2011 w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W polskich zasadach prawnych obowiązuje prawo krajowe: m.in. Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami. Odpowiedzialność może ponosić m.in. producent opakowania, producent materiałów wyjściowych, producent żywności, dystrybutor, oraz sprzedawca żywności. Sankcje, środki nadzoru i kontroli leżą w gestii prawa krajowego a nie prawa UE. Głównymi płaszczyznami odpowiedzialności mogą być odpowiedzialność administracyjna, karna i cywilna.

Kary pieniężne w wysokości 5-30 tys. zł mogą być stosowane m.in. w przypadku negatywnych oddziaływań substancji stosowanych do produkcji i odpadów opakowań na środowisko (kara za brak możliwości odzysku opakowań). W przypadku nieprzekazywania danych organizacji odzysku dotyczących opakowań, niefinansowania kampanii edukacyjnych oraz nieprzekazywania informacji użytkownikom grozi kara od 5 tys. do 500 tys. złotych. Kary pieniężne w wysokości od 10 tys. do 500 tys. zł grożą za nieprowadzenie selektywnego zbierania odpadów. Odpowiedzialność karna grozi również w przypadku utrudniania kontroli urzędowej oraz w przypadku wykroczeń z ustawy o gospodarce opakowaniami oraz wykroczeń z ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Odpowiedzialność karna z art. 165 kodeksu karnego (pozbawienie wolności) może być zastosowana wobec osoby, która sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach.

Partnerem głównym wydarzenia była firma J.S. Hamilton Poland, patronem medialnym było m.in. Forum Mleczarskie.