Żelazo [Fe]
Żelazo uważane jest za najistotniejszy składnik czerwonego barwnika krwi – hemoglobiny. Jest niezbędne w procesie tworzenia czerwonych ciałek krwi w szpiku kostnym. Odpowiada za usuwanie CO2 z naszego organizmu, bowiem wiąże dwutlenek węgla w hemoglobinie i transportuje go do płuc, skąd jest on usuwany.
Pierwiastek ten jest składnikiem wielu enzymów i białek biorących udział w metabolizmie organizmu. Bierze udział w syntezie DNA. Jest niezbędny do prawidłowej budowy skóry, włosów, paznokci oraz do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Na wchłanianie żelaza wpływają miedź, kobalt, mangan, witamina C. Zalecane spożycie: 14 mg na dzień.
Funkcje w organizmie
W organizmie żelazo jest niezbędne do wytwarzania hemoglobiny, mioglobiny i wielu enzymów. Pełni funkcje w transporcie tlenu oraz obronie immunobiologicznej organizmu. Niezbędne do zachowania prawidłowych funkcji wątroby. Chroni przed niektórymi wolnymi rodnikami. Stosowane przy anemii, utracie słuchu, bólach menstruacyjnych, zespole ociężałych nóg, zaburzeniach rozwojowych, słabej odporności, na infekcje oraz zmęczeniu.
Dopuszczalne oświadczenia zdrowotne na produktach żywnościowych [3]
- Żelazo pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych
- Żelazo przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego
- Żelazo pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny
- Żelazo pomaga w prawidłowym transporcie tlenu w organizmie
- Żelazo pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego
- Żelazo przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia
- Żelazo odgrywa rolę w procesie podziału komórek
Objawy niedoboru
Brak żelaza powoduje wadliwą syntezę czerwonych krwinek oraz anemię. Niedobór może powodować zahamowanie intelektualne i zachowawcze. Może sprzyjać niedokrwistości. Pojawiają się zawroty głowy, apatia, drażliwość, przyśpieszenie bicia serca, uczucie duszności, osłabienie. Charakterystyczne są wypadanie włosów, zajady w kącikach ust, bladość skóry, brak koncentracji, zaburzona koordynacja ruchowa i wzrokowa, osłabienie odporności.
Objawy nadmiaru
Objawy nadmiaru żelaza choroby serca, nowotwory, miażdżyca, przyśpieszenie procesu starzenia się, zaparcia.
Dzienna referencyjna wartość spożycia: 14 mg [3].
Źródła w żywności
Bogate źródła łatwo przyswajalnego żelaza znajdują się w mięsie i produktach mięsnych, w tym w wątrobie. Dobrym źródłem żelaza są także produkty zbożowe (chleb i kasze gruboziarniste). Pewna ilość żelaza znajduje się w żółtkach jaj, ziarnach grochu i soczewicy, ziemniakach i suszonych owocach, zielonych warzywach (jak szpinak, brokuły), rybach, krewetkach, mleku, twarogach, orzechach, krewetkach.