Automatyka: Automatyka w mleczarstwie

Przemysł mleczarski w formie znanej obecnie nie funkcjonowałby tak prężnie bez odpowiednich maszyn, robotów i urządzeń oraz automatyzacji. Oczywisty jest fakt, że odpowiednio dobrane i dostosowane do potrzeb przetwórczych i produkcyjnych danego zakładu umaszynowienie warunkuje wysoką wydajność, przyczyniając się do wzrostu produkcji. Przy dużym popycie rynkowym na produkty mleczne i przetwory wzrasta ich produkcja, która z kolei generuje zwiększone przychody firmy.

W przemyśle spożywczym automatyzacja spełnia kluczową rolę w kontrolowaniu sprzętu, linii i wszelkich operacji, gdyż w dzisiejszych czasach proces produkcji oraz wykonywanie opakowań są skomplikowane. Korzystanie z rozwiązań, które oferuje automatyka, pozwala na sprostanie presji rynku na dostarczanie produktów w dobrej cenie, obniżając tym samym koszty produkcji, najlepiej tak, aby nie ucierpiała jakość produktów końcowych. Generalnie przemysł spożywczy jest branżą specyficzną, wymagającą i stale się rozwijającą. Maszyny i urządzenia towarzyszą produkcji; od surowców po produkt finalny. Surowiec – mleko surowe – musi zostać dostarczony do zakładu w sposób bezpieczny i nienarażający go na dodatkowe zanieczyszczenia, dlatego już same cysterny do przewożenia produktów spożywczych płynnych muszą spełniać odpowiednie normy, jak np. zaopatrzenie w aktywny system chłodzenia. Po dostarczeniu surowca przechodzi on przez punkty odbioru i kontroli jego jakości, więc w przypadku mleczarni z własnym laboratorium niezbędne jest podstawowe wyposażenie w sprzęt laboratoryjny. W zależności od tego jaki produkt ma powstać, surowiec trafia na różne linie produkcyjne, gdzie poddawany jest szeregom etapów technologicznych składających się na efekt końcowy. W tym przypadku mleko, w zależności od stosowanej technologii, poddawane jest czynnościom mającym na celu eliminację bakterii i przetrwalników (w szczególności chorobotwórczych) w celu zapewnienia czystości mikrobiologicznej. Może być poddane np. pasteryzacji z użyciem pasteryzatora czy mikrofiltracji w stacji membranowej następnie kierowane jest do dalszych etapów produkcji. Konieczne jest zapewnienie zbiorników, mieszadeł, pomp, aparatów dozujących, aparatury kontrolno-pomiarowej, robotów przemysłowych, przenośników, sterowników PLC wspomagających kontrolę procesu, aby jak najskuteczniej wyeliminować błędy w produkcji. Dzięki automatycznym stacjom możliwe jest wykonywanie kilku czynności jednocześnie, przy zachowaniu zadanych parametrów. Należy także zapewnić powtarzalność receptury i operacji. Roboty, w zależności od konstrukcji mogą być łatwo przeprogramowywane i w ten sposób oddelegowywane do różnych zadań. Oprócz zmian programowych możliwe jest także wprowadzanie zmian mechanicznych jak np. zmiana mieszadła na inne. Istotne jest także, aby roboty wykonywały pracę szybko, łatwo, precyzyjnie, a w przypadku wychwycenia niezgodności ze wzorcem, za pomocą systemów wizyjnych, problem był usuwany, najlepiej bez konieczności zatrzymywania całej linii. Powstały produkt musi spełniać wymagania jakościowe i normy, aby był bezpieczny dla zdrowia człowieka. Celem szeroko pojętej automatyzacji jest skuteczne ograniczenie kosztów samego procesu wytwórczego. W dalszych krokach niezbędne jest przeprowadzenie dokładnego porcjowania produktów stałych i płynnych. Produkty stałe porcjowane są w batony, kostki lub plastry (za pomocą krajalnic), płynne zaś trafiają do rozlewania na linię butelkowania. Produkty muszą zostać odpowiednio zapakowane w opakowania jednostkowe w kubki, słoiki, butelki, w zależności od rodzaju i potrzeb, o odpowiedniej objętości i zaetykietowane, spakowane w opakowania zbiorcze i zapaletyzowane. Na rynku istnieje szereg rozwiązań wspomagających końcowy etap produkcji, jakim jest pakowanie produktów. Opowiednie maszyny, zastosowane rozwiązania i materiały umożliwiają jak najdłuższe przechowywanie produktu końcowego w opakowaniu, które ma go chronić przed wpływem środowiska jak na przykład światła utrafioletowego, wilgoci czy mikroflory patogennej. Jednocześnie powinno być atrakcyjne dla klienta, dostarczając niezbędnych informacji o danym produkcie – umieszczonych na etykiecie opakowania. W przemyśle używa się maszyn pakujących termoformujących rolowych do podstawowych zastosowań (np.  do pakowania serów zółtych), traysealerów, czyli automatycznych maszyn stosowanych do zamykania tacek np. z serem dojrzewającym. Na rynku dostępne jest jeszcze rozwiązanie z wykorzystaniem folii, która całkowicie szczelnie opina i przylega do produktu spożywczego, zapewniając stabilność zwłaszcza tych produktów, z których mogą wydzielać się płyny oraz charakteryzujących się zwiększonymi wymaganiami dotyczącymi trwałości, w porównaniu ze standardowymi wymogami. Takie folie stosuje się do pakowania np. serów, wydłużając ich trwałość.