Leasing w projektach unijnych

W perspektywie budżetowej 2014-2020, podobnie jak w poprzednim okresie programowania, w palecie wydatków kwalifikowalnych zostały umieszczone wydatki z tytułu leasingu. Oczywiście, tak jak w latach wcześniejszych, refundacja dotyczy tylko części kosztów oraz jest możliwa po spełnieniu warunków, określonych w wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków dla danego programu operacyjnego.

Co do zasady, do współfinansowania ze środków unijnych kwalifikować się mają wydatki poniesione w związku z leasingiem finansowym, operacyjnym jak i zwrotnym.

Istotą umowy leasingu finansowego jest przekazanie leasingobiorcy (beneficjenta współfinansowanego projektu) przez leasingodawcę na określony czas prawa do użytkowania określonych składników majątku trwałego w zamian za raty leasingowe. Najczęściej okres trwania umowy tego typu leasingu odpowiada okresowi ekonomicznego zużycia przedmiotu umowy. Przedmiot leasingu jest wykazywany w aktywach leasingobiorcy.

W przypadku zastosowania w projekcie źródła finansowania w postaci leasingu finansowego kosztem kwalifikowalnym jest część kapitałowa raty leasingowej, o ile we wniosku o dofinansowanie beneficjent jest wskazany jako podmiot ponoszący wydatki. Takie rozwiązanie wiąże się jednak z długotrwałym procesem wypłaty dotacji, co związane jest z ujmowaniem we wniosku o płatność częściową wyłącznie już poniesionych kosztów z tytułu rat.

Ministerstwo Rozwoju do wytycznych wprowadziło drugą, wygodniejszą dla beneficjentów możliwość, w ramach której wydatkiem kwalifikowalnym może być kwota z faktury nabycia przedmiotu leasingu, wystawionej na rzecz leasingodawcy. W tym przypadku we wniosku o dofinansowanie leasingodawca musi zostać wskazany przez beneficjenta jako podmiot upoważniony do poniesienia wydatku na zakup leasingowanego dobra na rzecz beneficjenta. Wówczas faktura wystawiona na rzecz firmy leasingowej będzie dowodem potwierdzającym wydatek, zaś koszty poniesione przez beneficjenta na opłacenie rat związanych z leasingiem nie będą już wydatkami kwalifikowalnymi.

Obok leasingu finansowego, beneficjent będzie mógł wybrać również operacyjny. Istotą tego typu umowy leasingu jest również przekazanie leasingobiorcy przez leasingodawcę na określony czas prawa do użytkowania określonych składników majątku trwałego, w zamian za raty leasingowe. Jednak okres ten nie może być krótszy niż 40% normatywnego czasu amortyzacji przedmiotu umowy. Przedmiot leasingu operacyjnego pozostaje w aktywach leasingodawcy. W tym przypadku kosztem kwalifikowalnym jest część kapitałowa raty leasingowej.

Ostatnim typem leasingu jest leasing zwrotny, który stanowi powiązanie umowy leasingu z poprzedzającą ją umową sprzedaży. W tej sytuacji beneficjent sprzedaje posiadane dobro firmie leasingowej i równocześnie uzyskuje prawo do jego dalszego użytkowania na warunkach ustalonych w umowie leasingu, płacąc raty leasingowe.

Wydatki kwalifikowalne w leasingu zwrotnym określa się w zależności od tego, jaką formę przybierze leasing: finansowy lub operacyjny.

Jedną z zasad kwalifikowalności wydatków jest zasada faktycznego ich poniesienia. Dowodem na to jest dokument potwierdzający opłacenie raty leasingowej, z wyjątkiem oczywiście zastosowania mechanizmu upoważnienia do poniesienia wydatku przez leasingodawcę, w przypadku leasingu finansowego.

Jak informuje Ministerstwo Rozwoju, maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych nie może przekroczyć rynkowej wartości dobra będącego przedmiotem leasingu. W przypadku, gdy dane dobro zostało zakupione przez leasingodawcę nie wcześniej niż w okresie 12 miesięcy przed złożeniem przez beneficjenta wniosku o dofinansowanie projektu, wartość będzie określona na fakturze zakupu. Jeśli natomiast dobro zostało zakupiono wcześniej niż w okresie 12 miesięcy przed złożeniem przez beneficjenta wniosku, wartość tę określa się w wycenie rzeczoznawcy. Wytyczne dają możliwość zastąpienia wyceny przez udokumentowanie wyboru przedmiotu leasingu w procedurze przetargowej zapewniającej zachowanie uczciwej konkurencji. Decyzję dotyczącą dopuszczalnych sposobów wyceny dobra będącego przedmiotem leasingu podejmuje Instytucja Zarządzająca danym programem operacyjnym.

Jeśli beneficjent wybrał taki sposób leasingu, gdzie kosztem kwalifikowalnym jest część kapitałowa raty leasingowej i okres obowiązywania umowy leasingu przekracza końcową datę realizacji operacji w ramach projektu unijnego, wydatkami kwalifikującymi się do współfinansowania są wyłącznie raty leasingowe, których termin płatności przypada na okres ponoszenia wydatków kwalifikowalnych określonych w umowie o dofinansowanie oraz faktycznie zapłaconych w tym okresie.

Jeśli chodzi o leasing zwrotny, to należy pamiętać o bardzo ważnej zasadzie, że  współ- finansowanie UE nie może posłużyć do ponownego nabycia danego dobra, jeśli jego zakup był wcześniej współfinansowany ze środków UE lub w ramach dotacji z krajowych środków publicznych.

Opisane powyżej zasady kwalifikowalności wydatków z tytułu leasingu zostaną uszczegółowione w konkretnych programach operacyjnych. Warto też mieć na uwadze, że na nieco innych zasadach kwalifikowane są wydatki w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, gdzie szczegółowe kwestie zostają określone w rozporządzeniach Ministra Rolnictwa dotyczących konkretnych działań, poddziałań lub typów operacji.