Produkty wysokoproteinowe: Białko na start!
Stratedzy produktowi we wszystkich firmach głowią się nad opracowaniem takich produktów by przyciągnęły uwagę konsumentów, a marzeniem każdego dyrektora handlu jest posiadanie w swoim portfolio produktów, które zapełniłyby unikatową niszę rynkową i stały się sprzedażowym hitem w swojej kategorii. Jedną z najnowszych innowacji produktowych, jaka pojawiła się rynku światowym, są produkty wysokobiałkowe skierowane do zwykłego konsumenta, który ma aspiracje do bycia atrakcyjnym, zdrowym i aktywnym. Czy tego typu produkty zawojują polskie półki i serca konsumentów – zobaczymy. Warto jednak przyjrzeć się, co leży u podstaw popularności.
Czym są aminokwasy i białka?
Jednym z elementów zawartych w żywności, jakie ostatnio zostały wzięte pod uwagę są białka i ich rola w organizmie. Generalnie białka kojarzą się z siłą, budowaniem masy ciała, regeneracją oraz pozytywnym wzmacniającym wpływem na organizm. Według chemii organicznej są to makrocząsteczki o dość złożonej strukturze chemicznej, których podstawowym elementem są aminokwasy. W skład białek wszystkich organizmów żywych wchodzi 20 aminokwasów. Aminokwasy te mogą tworzyć, w zależności od konfiguracji różnego typu białka o określonej funkcji w organizmie. Białka dzielą się na tzw. pełnowartościowe oraz niepełnowartościowe. Do białek pełnowartościowych zaliczamy białka, które zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy w proporcjach zapewniających ich maksymalne wykorzystanie przez organizm. Z kolei białka niepełnowartościowe nie są w całości wykorzystywane do syntezy białek ustrojowych i nie zapewniają optymalnego wzrostu młodych organizmów i utrzymania równowagi azotowej dorosłych. Przykładowo, uznaje się, że białka pochodzenia zwierzęcego należą do białek o wysokiej wartości odżywczej. Z kolei białka roślinne uznawane są za mniej niepełnowartościowe – co nie znaczy, że należy je wykluczyć z diety.
Funkcje białek w organizmie
Żaden organizm nie jest w stanie funkcjonować bez białek. Pełnią one wiele funkcji w naszym organizmie, co zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie oraz przystosowanie do potrzeb organizmu. Białka stanowią zasadniczy element budowy wszystkich komórek ustroju człowieka i wielu czynnych biologicznie związków w naszym organizmie. Białka, poprzez układy enzymatyczne i hormonalne regulują procesy przemiany materii. Biorą udział w procesach obronnych organizmu, odpowiadają za wzrost i rozwój młodych organizmów. Wspomagają uzupełnianie naturalnych ubytków, (tj. wzrost włosów, paznokci), regenerację skóry i przewodu pokarmowego. Regulują gospodarkę wodną organizmu, zapewniają równowagę kwasowo-zasadową oraz pełnią funkcje transportowe.
Białko podbija świat sportu
Jedną z pierwszych grup, na których testowano produkty wysokobiałkowe, byli sportowcy, osoby o ponadprzeciętnej aktywności fizycznej. Kolejną grupą były osoby amatorsko uprawiające sport, ale w stopniu znacznie przewyższającym przeciętną aktywność fizyczną. Obecnie mówimy już o standardowych konsumentach, którzy chcą uzupełnić podaż białka w diecie.
Sportowcy wymagają innego sposobu żywienia. Dla takich osób diety powinny być ustalane w sposób indywidualny zgodnie z dyscypliną sportu, aby racjonalnie pokryć zwiększone potrzeby żywieniowe. Niewystarczające spożycie wybranych składników diety może prowadzić do niedoborów żywieniowych, bardzo widocznego pogorszenia wydolności fizycznej organizmu, jego ogólnego stanu zdrowia, a co za tym idzie, jakości życia sportowca. Przykładowo w przypadku diety wysokobiałkowej – jednej z najpopularniejszych diet wśród sportowców – mamy do czynienia z sytuacją, gdy dostarczamy pełnowartościowych białek, które z jednej strony budują tkankę mięśniową, a z drugiej obniżają poziom tkanki tłuszczowej w organizmie.
Z biegiem czasu dla osób tych wymyślono pewien rodzaj produktów, które wychodzą naprzeciw ich potrzebom żywieniowym. Oczywiście żywność ta nie zastępuje normalnej, zbilansowanej diety, ale bardzo często stanowi uzupełnienie żywienia klasycznego. Produkty te (odżywki) stosowane są pod kontrolą specjalistów z zakresu żywienia i mają na celu nie tylko doprowadzić do osiągnięcia przez zawodników lepszych wyników sportowych, ale głównie utrzymania prawidłowego stanu zdrowia zawodnika.
Jednym z rodzajów tego typu produktów są odżywki białkowe i białkowo-węglowodanowe, które dostarczają pełnowartościowego, łatwo przyswajalnego białka, niezbędnych aminokwasów egzogennych i nieraz zawierają dodatek węglowodanów. Wzbogacone są w ważniejsze składniki mineralne i witaminy, zwłaszcza te, które biorą udział w metabolizmie białek (wit. B6, B12, niacyna). W zależności od wymaganej koncentracji białka, mogą to być tradycyjne przetwory mleczne (np. odtłuszczone mleko w proszku) lub koncentraty i izolaty białkowe, o zawartości białka powyżej 60%. Odżywki wysokobiałkowe o zawartości 50-90% białka są zalecane do spożycia w okresie przygotowawczym, przy budowie masy ciała, w sportach siłowych i kulturystyce. Odżywki białkowe są stosowane także do szybkiego uzupełniania strat białka w okresie odnowy biologicznej. Są przeznaczone do regeneracji tkanki chrzęstno-stawowej i ścięgien. Bardzo często zawierają także białka kolagenowe – żelatynę i hydrolizaty kolagenowe, z dodatkiem odpowiednich składników mineralnych (wapń, magnez) oraz witamin, niezbędnych do prawidłowej syntezy kolagenu w organizmie (wit. C i B6).