Odzysk: Recykling opakowań mleczarskich

Robert Zawadzki
Forum Mleczarskie Biznes 3/2015 (22)

Polska branża mleczarska jest jedną z najlepiej rozwiniętych w Europie, a za sprawą dotacji unijnych doposażyła się również w najlepsze rozwiązania technologiczne. Wraz ze wzrostem mocy produkcyjnych zakładów rośnie także ilość odpadów czy też opakowań nieprawidłowo napełnionych. Rocznie wytwarzamy ok. 12 mld litrów mleka, które następnie zostaje przetworzone i zapakowane w rozmaite opakowania, które finalnie zostaną opróżnione i złożą się na pulę odpadów. Według szacunków międzynarodowych, ok. 65% ogólnej produkcji opakowań wykorzystuje właśnie przemysł spożywczy. Dominują wśród nich papier – zwykle jako materiał opakowań zbiorczych oraz tworzywa sztuczne – pod postacią pojemników, butelek i folii. Produkcja tworzyw sztucznych wzrosła w ciągu pół wieku ponad dwudziestokrotnie. Niestety większość opakowań plastikowych w ciągu pół roku trafia na wysypiska. Około 10% podlega spalaniu a zaledwie 7% przetwarza się, w celu ponownego użytku. Według szacunkowych danych rocznie powstaje w Polsce ok. 530 tys. ton zużytych opakowań z papieru i tektury, 466 tys. ton opakowań szklanych, 276 tys. ton opakowań z tworzyw sztucznych i laminatów oraz 130 tys. ton opakowań metalowych. Masa zużytych opakowań obciążających środowisko przypadająca rocznie na jednego mieszkańca Polski wynosi ok. 70 kg i jest jeszcze znacznie mniejsza niż w Europie Zachodniej, średnia światowa to ok. 150 kg.

Recykling w teorii

Jeśli chodzi o ogólną ilość produkowanych odpadów, to znajdujemy się wśród najmniej śmiecących państw. Ale jeśli chodzi o przetwarzanie odpadów, to Polska nie ma się czym chwalić. Poziom recyklingu wciąż wzrasta – przyczyniło się do tego ustawowe wdrożenie systemu selektywnej zbiórki praktycznie na terenie całego kraju. Mimo niedoskonałości rozwiązań legislacyjnych można powiedzieć, że wielu Polaków zmieniło podejście do segregowania odpadów bo stało się to opłacalne. Badani w 2012 roku reprezentanci przemysłu opakowaniowego uważali, że w ciągu najbliższych 10 lat zdecydowanie wzrośnie świadomość konsumentów w zakresie potrzeby recyklingu i będą oni poszukiwać produktów opakowanych w materiały przyjazne recyklingowi i otrzymane w harmonii ze środowiskiem naturalnym. Recykling z technicznego punktu widzenia jest dzielony na materiałowy i surowcowy. W przypadku tego pierwszego, zwanego także mechanicznym tworzywo jest wykorzystywane ponownie w swojej pierwotnej postaci po poddaniu obróbce mechanicznej. Po prostu po oczyszczeniu i rozdrobnieniu otrzymuje się regranulat lub recyklat, nadający się do produkcji nowych, pełnowartościowych wyrobów    postaci butelek lub folii opakowaniowych. Przetworzenie tworzyw za pomocą procesów chemicznych to recykling surowcowy. Zwykle mamy tu do czynienia z rozpadem materiału opakowaniowego poprzez glikolizę, metanolizę, hydrolizę lub prolizę. Na tej drodze, często z użyciem wysokiej temperatury odzyskuje się różne związki chemiczne (w tym ciekłe i gazowe), które znajdują zastosowanie w formie paliw dla przemysłu lub jako surowce w produkcji różnych artykułów – nie tylko opakowaniowych. W wyniku recyklingu tworzyw sztucznych uzyskuje się np. butelki do środków chemicznych, folie, kanistry, pojemniki, słupki drogowe, ogrodzenia, zabawki, długopisy, ramy okien z PCV, ekrany dźwiękochłonne, oleje opałowe, a nawet przędzę dywanową bądź popularny polar. W recyklingu kartonów i papieru odzyskuje się celulozę do wykorzystania w papierniach.

Nowoczesne opakowania

Ekologiczne podejście do produktów mleczarskich i ich opakowań rozpoczyna się już na etapie pozyskiwania surowców, obejmuje produkcję i obróbkę, handel i konsumpcję, a kończy się usunięciem pozostałości produktu oraz możliwie wysokim poziomem odzysku materiałów. Myśląc ekologicznie producenci opakowań wdrażają wiele technologii przyjaznych środowisku. Przykładami są: unikanie stosowania toksycznych surowców, korzystanie z tzw. „zielonej energii” przy zasilaniu maszyn wytwarzających celulozę na potrzeby opakowań kartonowych, a także redukcja masy samych opakowań, co obniża koszty transportu i zużycie paliw na etapie obrotu towarów i zmniejsza masę odpadów po zużyciu produktu. Przykładem nowoczesnego materiału opakowaniowego stworzonego zgodnie z duchem ekologicznym jest Calymer firmy Ecolean. Łączy on w sobie tworzywo sztuczne z naturalnymi składnikami mineralnymi – kredą. Do jego rozpadu nie są potrzebne agresywne związki chemiczne, a produkowany jest przy niewielkim zużyciu energii. Calymer składa się z 40% (wagowych) węglanu wapnia i sztucznych środków wiążących (PE i PP). Węglan wapnia zapewnia wytrzymałość i sztywność, natomiast tworzywo (PE i PP) stabilność i elastyczność. Opakowania wykonane z tego materiału są oczywiście dopuszczone do kontaktu z żywnością, a dzięki dodatkom mineralnym ponad 30% szybciej ulegają degradacji niż powszechnie stosowane opakowania z polipropylenu i polistyrenu.

Strona 1 z 2