Logistyka: Kierunki zmian w logistyce w najbliższych latach

Logistyka w obrębie branży spożywczej jest specyficzna – nie grozi jej nagły spadek liczby zleceń, bo popyt na żywność jest stały – zmienić może się jedynie rodzaj transportowanych produktów albo właściwości środków transportu. Nie ma wątpliwości, że w najbliższych latach będzie nadal występować wzrost cen żywności, ze względu na warunki środowiskowe, a także wyższe koszty produkcji. Koszty paliwa, paszy, opakowania, zapewnienia bezpieczeństwa żywności, w połączeniu z wyższym popytem na eksport będą czynnikami wpływającymi na ceny detaliczne produktów na półce. Co to oznacza dla branży logistycznej? Musi ona przygotować się na nowe usługi. Wzrost cen żywności handel będzie starał się rekompensować, aby utrzymać poziom sprzedaży w każdej grupie artykułów. Wraz ze wzrostem cen może spaść popyt na żywność premium – ale nie musi tak być. Czasem sprawne działania marketingowe mogą podtrzymać popyt. Dzięki zabiegom oszczędnościowym na etapie logistyki można zmniejszyć wzrost cen.

Duża liczba akcji promocyjnych to częste dostawy i wzrost zapotrzebowania na usługi logistyczne wymagane przez supermarkety, dyskonty i duże sieci sprzedaży. Mowa o co-packingu, specyficznym konfekcjonowaniu artykułów lub opisywanych wielokrotnie na naszych łamach – backhaulingu i poolingu.

W ostatnim czasie największą dynamikę wzrostu przychodów notuje, oprócz bezpośredniej dystrybucji towarów do klientów zleceniodawców, szereg usług związanych z co--packingiem i cross dockingiem.

W przypadku sieci handlowych zaczynają przeważać dostawy z magazynów centralnych, koordynowane bezpośrednio przez sieć. Jednocześnie rośnie udział dostaw od dostawców do magazynów centralnych i przeładunkowych, organizowanych przez sieci. Ma tu miejsce outsourcing usług transportowych i magazynowych u operatorów logistycznych. Popularność poolingu rośnie. Jest to proces zakładający współpracę firm, pozwalający na łączenie kilku ładunków, a w konsekwencji redukcję kosztów globalnego łańcucha dostaw. Operator logistyczny, pozostający w kontakcie z dostawcami, na podstawie zamówień generowanych z punktu sprzedaży, przygotowuje dostawę, która skomasowana (nawet w jednym samochodzie) dociera w odpowiednim czasie do sklepu. Czynnikiem decydującym o dostawie nie jest ścisły grafik lub ustalony wcześniej harmonogram dostaw, często rozbieżny z faktycznym zapotrzebowaniem, ale po prostu zapotrzebowanie generowane przez aktualną sprzedaż. Zaletami poolingu są racjonalizacja wykorzystania przestrzeni magazynowej, optymalizacja zapasów i wykorzystania środków transportu. W ramach optymalizacji zapewnia się lepsze wypełnienie samochodów; poprzez instalowanie np. kilku komór temperaturowych, dostawy łączone do kilku sklepów w określonym harmonogramie, centralne zarządzanie transportem lub wspomnianą w ramach backhaulingu – efektywną organizację ładunków powrotnych. Pooling jest zatem zjawiskiem gromadzenia w jednym pojeździe towaru od różnych dostawców z zamierzeniem dostarczenia go do jednego odbiorcy. Może to być prowadzone na drodze przejazdu samochodu poprzez siedziby wszystkich dostawców i stopniowe zapełnienie auta lub zgromadzenie ładunków np. w magazynie centralnym i załadowanie ich do jednej ciężarówki. Zjawisko to jest stosowane głównie przez operatorów, którzy mają dość dużo kooperantów i często realizują dostawy do tego samego odbiorcy z towarem od różnych dostawców. Znajduje to praktyczne uzasadnienie w przypadku zaopatrywania sieci handlowych.

Zmiany te zaowocują zapewne wzrostem zainteresowania outsourcingiem usług logistycznych. Chcąc obniżyć w firmach poziom kosztów stałych i nie będąc jednocześnie w stanie sprostać wymaganiom odbiorców wielu przedsiębiorców realizujących dotąd dostawy we własnym zakresie pomyśli o skorzystaniu z usług profesjonalnych operatorów logistycznych. Ten trend rośnie od kilku lat i w kolejnych powinien się utrzymać.

Ważnym trendem ostatnich lat, który powinien się utrzymać jest doskonalenie systemów kontroli i śledzenia partii towarów.

Kompleksowe zarządzanie łańcuchem dostaw to jeden z podstawowych postulatów klienta firmy logistycznej, który chce uzyskać większą elastyczność działania i możliwość szybkiego reagowania na zachodzące zmiany. Nieodzowne staje się w takim przypadku wdrożenie narzędzi informatycznych z kategorii Supply Chain Intelligence, czyli (Wywiadu Łańcucha Dostaw). Dają one natychmiastowy wgląd w wydajność łańcucha dostaw. Dzięki przejrzystym, indywidualnie dostosowanym raportom można monitorować kluczowe elementy wszystkich procesów z poziomu jednego intuicyjnego menu. Programy z grupy Supply Chain Intelligence umożliwiają dzielenie się danymi, powiadamianie, podgląd i raportowanie wewnątrz firmy, ale i pomiędzy systemami partnerów handlowych.

Po stronie magazynów i centrów dystrybucji konieczne jest dostosowanie wyposażenia i infrastruktury informatycznej do zaawansowanych zadań. Zmiany dotyczą zarówno sprzętu potrzebnego do załadunku i przewozu towarów (wózki widłowe, opakowania transportowe, opakowania zwrotne, zastąpienie kartonów skrzynkami z tworzyw), jak i elektroniki obsługującej systemy oparte na RFID w ramach większych systemów śledzenia ładunku.

Współpraca z sieciami handlowymi, poza koniecznością wdrażania takich rozwiązań jak RFID, to także opisywana już na łamach naszego magazynu konieczność dostosowania rytmu produkcji i rodzaju opakowań. Dostawy są dokładnie planowane w tzw. okna czasowe, ze ściśle określoną tolerancją przyjazdu i czasem rozładunku, wsparte systemami planowania podjazdów i rozładunków samochodów.

Produkty o krótkiej trwałości, przechowywane w nieodpowiednich warunkach, skażone pierwotnie lub w łańcuchu dystrybucji, stanowią realne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Konieczne w takich warunkach było wprowadzenie jednolitego systemu śledzącego poszczególnie partie produkcyjne, spełniającego zarówno wymagania głównego odbiorcy (np. dużej sieci hipermarketów) jak również wymogi obowiązujące od stycznia 2005 roku dyrektywy Unii Europejskiej, nakładającej taki obowiązek na producentów i dystrybutorów żywności. Wspomniany monitoring przemieszczania się żywności oraz jednolita identyfikacja jej pochodzenia określane są angielskim terminem Traceability. Pojęcie to oznacza w praktyce efektywny i łatwy sposób na wycofanie z rynku towarów podejrzanych o to, że są niebezpieczne dla konsumenta. Monitorowany jest cały łańcuch dystrybucji przy aktywnym udziale wszystkich jego uczestników: od dostawców surowców do produkcji po sprzedawców detalicznych wyrobów gotowych.

Zmiany koncepcji sprzedaży w sieciach handlowych, a w szczególności koncentrowanie się na mniejszym formacie sklepów oraz rozwoju sprzedaży żywności przez internet prowadzą do szeregu zmian w podejściu do obsługi logistycznej. Konstruując ofertę trzeba zacząć od określenia wymagań stawianych operatorom logistycznym przez ich klientów. Oferta musi być szyta na miarę, bo czasy, w których wystarczyło powiedzieć, że możemy bezpiecznie i terminowo przewieźć Państwa towary z punktu „a” do punktu „b” już minęły. Teraz trzeba zaoferować dokładnie to, czego w tej chwili oczekuje klient, zaznaczając jednocześnie, że wiemy już też, czego będzie potrzebował za rok.