Produkty z kwasami Omega: Boom na omegę
Obecnie na rynku obserwujemy dwa przeciwstawne zjawiska. Z jednej strony zaczyna nas otaczać coraz większa liczba osób w rozmiarze „nXL” z drugiej strony ludzie rozpaczliwie poszukują jakiegoś antidotum, które pozwoliłoby im o to zdrowie dbać. Niestety XXI wiek stanowi poważne wyzwanie w zakresie właśnie otyłości i chorób dietozależnych. Do najczęściej wymienianych należą m.in. schorzenia układu sercowo-naczyniowego, w tym niedokrwienna choroba serca, zawały i udary mózgu oraz nadciśnienie, cukrzyca i miażdżyca. Coraz częściej pojawiają się problemy z tzw. zespołem metabolicznym także wśród dzieci i młodzieży.
Jednym z elementów profilaktyki jest racjonalne i pełnowartościowe pożywienie bogate w składniki, które są korzystne dla naszego zdrowia. Żywieniowcy, dietetycy i lekarze coraz częściej podejmują temat zbyt niskiego spożycia niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych kosztem szkodliwych dla naszego organizmu kwasów nasyconych. Spróbujmy zatem przybliżyć temat istoty spożycia w naszej diecie kwasów omega oraz możliwości, jakie stoją przed przemysłem spożywczym w tej dziedzinie.
Potencjał rynku produktów z kwasami omega 3
Wszelkie analizy wskazują, iż rynek produktów z kwasami omega 3 rośnie. Wartość rynku dodatków do żywności typu kwasy omega w 2010 r. wynosiła 1,56 mld $. Szacuje się, iż globalny rynek produktów z kwasami omega 3 w 2016 roku będzie opiewał na ok. 3,21 mld $, co w stosunku do roku 2011 stanowi ponad 13,8% wzrost. Według najnowszych badań opublikowanych przez Transparency Market Research wynika, iż globalny rynek produktów z dodatkiem kwasów omega 3 (EPA/DHA) w 2018 roku może być wart już 4 mld $, co będzie stanowiło 15% wzrost w stosunku do roku 2013. Obecnie największym rynkiem produktów z kwasami omega 3 jest Ameryka Północna. Bardzo obiecującym rynkiem jest także region Europy oraz Azji i Pacyfiku.
Według Markets and Markets – autorów raportu „Omega 3 & 6 Market by Source, Applications, Geography Trends & Global Forecasts (2011 – 2016)” rynek produktów z kwasami omega 3 systematycznie rośnie dzięki wzrastającej świadomości roli kwasów omega 3 w naszej diecie oraz funkcji jaką pełnią w naszym organizmie. Wyraźny wzrost zauważa się szczególnie obecnie w krajach, gdzie występuje potencjalnie większa zachorowalność na choroby kardiologiczne, czyli w Europie oraz regionie Azji i Pacyfiku.
Autorzy powyższego raportu uważają, iż rynek azjatycki może obejmować w 2015 roku nawet 34% globalnego sektora produktów funkcjonalnych oraz suplementów i będzie to skorelowane z próbą działań profilaktycznych związanych z problemem zwiększonego ryzyka zapadalności na choroby kardiologiczne. Obecnie w Europie szybszy wzrost spożycia produktów z kwasami omega 3 (naturalnych i fortyfikowanych) jest związany z większą świadomością żywieniową, próbą zmiany stylu życia i żywienia na zdrowszy oraz stosowanie systematycznej profilaktyki. Szacuje się, iż wartość rynku europejskiego w latach 2010-2016 wzrośnie z 311,2 mln $ do 771,8 mln $ w 2016 roku.
Rynek produktów z kwasami omega 3 rozpoczął swój rozwój dopiero w roku 2004, kiedy to amerykańska Food and Drug Administration (FDA) zezwoliła na dodawanie do żywności m.in. kwasów omega 3. W 2007 roku w USA i Europie wdrożono blisko 1300 nowych produktów wzbogaconych w kwasy omega 3. Z roku na rok w tej dziedzinie dochodzi do wprowadzania nowych formuł aplikacyjnych, które coraz skuteczniej zabezpieczają produkty przed oksydacją kwasów omega 3 i dzięki którym nie wpływają na smak produktów oraz wydłużają termin przydatności do spożycia.
W ostatnich 10 latach rynek produktów z kwasami omega 3 wzrasta rocznie o około 30% i nic nie wskazuje, by miał się zatrzymać. Świadomość wzrostu zachorowań na serce i implikacji z tym związanych wzrasta, a konieczność profilaktyki przestaje być tematem tabu. Według szacunków żywność i napoje (włączając w to produkty dla dzieci) zajmują 90% rynku, a suplementy z kwasami omega 3 zaledwie 10%.
Występowanie kwasów omega
Oczywiście najlepszym źródłem kwasów omega 3 są ryby morskie, a w szczególności tuńczyk, makrela, łosoś, dorsz, flądra, halibut oraz śledzie. Kolejnym źródłem są produkty roślinne takie jak orzechy włoskie, oleje roślinne oraz szpinak.
W większości olejów zawartość kwasów LA (omega 6) jest dużo wyższa niż zawartość ALA. Wyjątkiem jest olej rzepakowy i olej z orzechów włoskich, które są bardzo dobrym źródłem kwasów omega 3 (ALA). Kwasy EPA/DHA znajdują się w olejach rybich (łosoś, makrela i śledź). Kwas tłuszczowy ALA może być otrzymany ze źródeł zwierzęcych, tj. mięso lub żółtka.
Dlatego też ze względu na te korzystne działania zaleca się jedzenie ryb morskich dwa razy w tygodniu, przy codziennym spożyciu olejów roślinnych. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone powinny stanowić 6-10% całodziennej energii, przy czym kwasy tłuszczowe omega 6 powinny stanowić 5-8%, a kwasy tłuszczowe omega 3 – od 1 do 2%.
Właściwości biologiczne kwasów omega
Kwasy tłuszczowe omega 3 (tzw. ALA, kwas alfa-linolenowy) oraz kwasy omega 6 (LA, kwas linolowy) zostały odkryte w 1928 r. przez uczonego amerykańskiego Herberta McLean Evansa. Oba te kwasy nie są syntetyzowane w organizmach ssaków. Również ich funkcji w organizmie nie spełniają żadne inne związki.
Kwasy omega 3 biorą udział w transporcie lipidów, budowie błon komórkowych, działają przeciwzapalnie i przeciwmiażdżycowo (kwas DHA C22: 5). Stymulują odporność oraz działają przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo. Kwasy tłuszczowe omega to ważne składniki błon komórkowych i prekursory m.in. związków chemicznych wpływających na ciśnienie tętnicze krwi oraz odpowiedź zapalną organizmu.
Kwasy omega 3 mogą pełnić istotną rolę w profilaktyce i leczeniu m.in. choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, łagodnego nadciśnienia tętniczego, chorób autoimmunologicznych tj. zapalenie tarczycy Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa, stwardnienie rozsiane czy reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby Crohna oraz niektórych nowotworów (sutka, prostaty, jelita grubego) oraz depresji. Coraz częściej mówi się o pozytywnym działaniu tych kwasów w profilaktyce demencji, chorobie Alzheimera oraz ADHD u dzieci.