Zarządzanie kryzysowe w zakładzie
Zgodnie z definicją zamieszczoną w wikipedii „kryzys to zdarzenie nagłe lub narastające, zagrażające życiu, zdrowiu, mieniu lub środowisku człowieka, przeciwstawienie się któremu wymaga sił i środków przekraczających lokalne możliwości. To inaczej układ wydarzeń powodujący wzrost zagrożenia na określonym obszarze lub uniemożliwiający normalne funkcjonowanie” organizacji. Niniejszy artykuł ma zadanie przybliżyć sposoby radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych w zakładach przemysłu mleczarskiego.
Cechą charakterystyczną kryzysu jest to, że jest on nagły lub narastający. Wygodniejszą sytuacją dla zespołu antykryzysowego jest gdy narasta w czasie, gdyż można czasem zastosować działania zaradcze, które nie pozwolą na rozwinięcie się sytuacji. Skutkiem kryzysu jest wzrost zagrożenia dla produkcji, wyrobu, pracowników, zakładu jako całości oraz właściciela zakładu.
Skąd się bierze kryzys? Sytuacja kryzysowa może powstać wskutek działania sił przyrody, żywiołów, może być też efektem działalności człowieka – lub jej zaniechania.
Sytuacją kryzysową może być długotrwała awaria chłodnictwa (niedająca się usunąć w ciągu 3 godzin), brak prądu, brak wody o odpowiednich parametrach (zanieczyszczenia szczególnie mikrobiologiczne), ognisko choroby (szczególnie zakaźnej) wśród pracowników, bądź wyprodukowanie i wypuszczenie na rynek produktów niespełniających kryteriów bezpiecznej żywności. Również taką sytuacją jest zniszczenie całości lub części zakładu na skutek np. huraganu lub pożaru.
Aby poradzić sobie z sytuacją kryzysową w zakładzie przemysłu mlecznego dobrze jest powołać zespół antykryzysowy. W skład powinni wejść: najwyższe kierownictwo zakładu, kierownicy poszczególnych działów (produkcji, techniczny) oraz koniecznie osoba zajmująca się w zakładzie bezpieczeństwem żywności. Dyskusyjną kwestią jest powołanie do zespołu lekarza weterynarii nadzorującego zakład – należy każdy przypadek rozpatrzyć indywidualnie. W sytuacjach, w których kryzys jest ewidentny i informacja o nim przekroczyła bramy zakładu, a produkcja jest np. wstrzymana lekarz powinien w zespole się znaleźć, aby pomóc zakończyć sukcesem procedury weterynaryjne. Dużo zależy również od wzajemnych relacji pomiędzy reprezentantami zakładu a lekarzem. W sytuacjach, gdy na co dzień trudno osiągnąć porozumienie zazwyczaj reprezentanci zakładu traktują lekarza jak intruza i „szpiega” powiatowego inspektoratu weterynarii. Szczęściem jest gdy zakład ma zaufanego, światłego i mądrego lekarza nadzoru – taka osoba bowiem potrafi włączyć się w rozwiązywanie problemów i niejednokrotnie może pomóc. Funkcjonowanie zespołu jest wymaganiem standardów zapewnienia bezpieczeństwa produktów takich jak BRC lub IFS.
Zespołem antykryzysowym powinien zarządzać ktoś z najwyższego kierownictwa, w zależności od rodzaju czynnika wywołującego kryzys, ale też nie osoby bezpośrednio zaangażowane w usuwanie strat. Celem działania zespołu jest zdiagnozowanie obecnej sytuacji zakładu, usunięcie przeszkód uniemożliwiających funkcjonowanie zakładu oraz wypracowanie procedur i rozwiązań zapobiegających wystąpieniu takiej i podobnych sytuacji w przyszłości. Zespół spotyka się by informować się o postępach prac, przekazywać informacje pracownikom oraz formułować zalecenia, np. do kontaktów z mediami czy Urzędową Kontrolą Żywności.
Przykładową listę pytań/zagadnień do początkowych prac zespołu antykryzysowego zamieszczono na rys. 1.
