Propozycje reform Wspólnej Polityki Rolnej UE na lata 2014-2020 oraz ustalenia tzw. Pakietu Mlecznego

Reforma Wspólnej Polityki Rolnej

Lata 2012 i 2013 to ważny dla rolnictwa (w tym mleczarstwa) okres czasu, w którym będą negocjowane ostateczne decyzje dotyczące przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej UE w kolejnych latach.

Główne elementy ram legislacyjnych WPR na lata 2014-2020, zawarte są w następujących projektach rozporządzeń:

1. Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej (zmieniające rozporządzenie Rady 70/2009 w sprawie płatności bezpośrednich);
2. Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynków”);
3. Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) („rozporządzenie w sprawie rozwoju obszarów wiejskich”);
4. Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej („rozporządzenie horyzontalne”).
5. Rady określającego środki dotyczące ustalania niektórych dopłat, refundacji i cen związanych z jednolitą wspólną organizacją rynków produktów rolnych;

W późniejszym terminie przygotowane zostanie rozporządzenie w sprawie programu dostaw żywności dla osób najbardziej potrzebujących, który obecnie ujęty jest w innej pozycji wieloletnich ram finansowych.

Zawarte w tych projektach propozycje reform Wspólnej Polityki Rolnej UE mają wypełnić cele wyznaczone dla WPR czyli:

• rentowną produkcję żywności;
• zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi i przeciwdziałania zmianie klimatu;
• zrównoważony rozwój terytorialny, aby osiągnąć w unijnym rolnictwie i na obszarach wiejskich „inteligentny, trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu zgodnie ze strategią Europa 2020”, z zachowaniem WPR opartej na dwóch filarach.

Filar I obejmuje płatności bezpośrednie i środki organizacji rynków, które mają zapewnić podstawowe wsparcie rocznych dochodów unijnych rolników, a także pomoc w przypadku szczególnych zakłóceń na rynku.

Filar II dotyczy rozwoju obszarów wiejskich. W ramach II filaru państwa członkowskie sporządzają i współfinansują programy wieloletnie oparte na wspólnych ramach. Udostępnia się także narzędzia takie jak europejskie partnerstwo innowacyjne i instrumenty zarządzania ryzykiem.

Na te cele w latach 2014-2020 przeznaczone ma być na I filar 317,2 mld euro, według cen bieżących, oraz 101,2 mld euro na II filar, uzupełnione dodatkową kwotą 17,1 mld euro, na którą składa się 5,1 mld euro na badania i innowacyjność, 2,5 mld euro na bezpieczeństwo żywności oraz 2,8 mld euro na pomoc żywnościową dla osób najbardziej potrzebujących, ujętą w innych działach wieloletnich ram finansowych, a także 3,9 mld euro w nowej rezerwie przeznaczonej na sytuacje kryzysowe w sektorze rolnym oraz do 2,8 mld euro w Europejskim Funduszu Dostosowania do Globalizacji, co stanowi razem całkowity budżet w wysokości 435,6 mld euro.

Założeniem jest, że WPR powinna, wspierając się na strukturze dwóch filarów, bazować na budżecie ustalonym nominalnie na rok 3013 oraz że płatności bezpośrednie powinny promować zrównoważoną produkcję poprzez przeznaczenie 30% ich budżetu na obowiązkowe działania korzystne dla klimatu i środowiska.

Jakkolwiek same cele generalnie nie są podważane, o tyle spora część z proponowanych nowych rozwiązań, jest oceniana w Polsce (a także w innych krajach członkowskich) przez środowisko związane z rolnictwem (w tym także przez stronę rządową) krytycznie, jako uderzająca w interesy producentów i przetwórców. Niektóre z tych ocen warto przytoczyć właśnie teraz, gdy ostateczny scenariusz nie został jeszcze przyjęty i gdy ciągle toczą się dyskusje (także w innych krajach członkowskich) nad propozycjami szczegółowych zapisów. Największe kontrowersje dotyczą: