Polskie mleczne produkty tradycyjne

Marlena Piekut
Przegląd Mleczarski 7/2011

Streszczenie
W artykule wylistowano mleczne produkty tradycyjne, znajdujące się na Liście Produktów Tradycyjnych, i podkreślono znaczenie tej Listy dla rozwoju regionalnego. Wskazano także na programy Unii Europejskiej, wspierające producentów żywności tradycyjnej.

Summary
The article attempts to present basic information about dairy traditional food in Poland. It describes dairy products from List of Traditional Product. The paper contains the description of key possibilities for financing of the traditional food promotion for producers.

Słowa kluczowe: produkty tradycyjne, Lista Produktów Tradycyjnych, fundusze unijne
Key words: traditional products, List of Traditional Product, Union funds

Atrakcyjność wyrobów tradycyjnych i regionalnych, w tym także produktów wytwarzanych z mleka, polega na zakorzenieniu w tradycji oraz ścisłym związku z danym obszarem. Tradycyjny a zarazem oryginalny produkt lokalny wytwarzany zgodnie z tradycyjną recepturą przyciągnąć może turystów i uwypuklić specyfikę regionu. Stanowi on również dodatkowe źródło dochodu dla miejscowej ludności. Produkt taki może być wyjątkowy ze względu na walory klimatyczne czy też dawną metodę wytwarzania.

W Wikipedii produkt tradycyjny definiowany jest jako produkt spożywczy, chroniony prawem polskim lub Unii Europejskiej, wytwarzany jest z tradycyjnych surowców oraz posiada tradycyjny skład lub sposób produkcji.

W związku z wejściem w życie Ustawy z dnia 17 grudnia 2004 roku o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych producenci tradycyjnej żywności mają szansę na zwiększenie jej atrakcyjności poprzez wpis na Listę Produktów Tradycyjnych tworzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (ponad 50 produktów mlecznych).

Lista Produktów Tradycyjnych służy promocji produktów, które powstają w wyniku tradycyjnych metod produkcji i dzięki temu posiadają wyjątkowe cechy i właściwości. Lista Produktów Tradycyjnych jest dostępna on-line na stronach internetowych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pozwala ona na popularyzację informacji o danym wyrobie oraz umożliwia producentom staranie się o ustępstwa w zakresie wymogów higienicznych, sanitarnych czy weterynaryjnych w procesie produkcji.

Wpis na Listę Produktów Tradycyjnych jest sygnałem dla konsumentów, że produkt jest unikalny, a jego jakość wynika z tradycyjnego sposobu wytwarzania. Wszystkie produkty, które znajdują się na Liście, muszą mieć udokumentowany przynajmniej 25-letni okres produkcji. Odnosi się on tylko do czasu istnienia produktu, a nie do producenta, czyli podmiot, który zgłasza produkt do wpisu na Listę, nie musi go produkować od 25 lat.

Dzięki rejestracji na Liście producenci mają okazję na dotarcie do konsumentów poprzez promocję produktów jako wyróżniających się spośród ogółu. Produkty takie stanowią konkurencję na rynku produktów żywnościowych. Dla producentów wyrobów tradycyjnych Lista może stanowić wstęp do rejestracji nazwy na poziomie Unii Europejskiej.

Wniosek o wpis na Listę Produktów Tradycyjnych mogą składać osoby fizyczne i prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a także podmioty wytwarzające dany produkt.

Z opisem wymagań i warunkami akceptacji produktu można zapoznać się w „Biuletynie Informacji Publicznej”, m.in. na stronach internetowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego w Warszawie w dokumencie Praktyczne informacje dotyczące umieszczania produktów tradycyjnych na Liście Produktów Tradycyjnych. Dokument ten zawiera wzór wniosku o wpis na Listę Produktów Tradycyjnych oraz wykaz dokumentów, które należy zorganizować składając wniosek.

Zgłoszenie produktu na Listę pomaga zachować dziedzictwo kulinarne poszczególnych regionów Polski. Warto w tym miejscu nadmienić, że w latach 90. XX w. w szwedzkiej Skanii i na duńskiej wyspie Bornholm powstała idea Europejskiej Sieci Dziedzictwa Kulinarnego. Inicjatywa ta spotkała się z szerokim zainteresowaniem wielu europejskich regionów, które starają się zaoferować zarówno mieszkańcom, jak i turystom wyborną w smaku, wyjątkową regionalną żywność. Aktualnie sieć zrzesza ponad dwadzieścia regionów europejskich, a jej podstawowym celem jest promocja regionalnej żywności opartej na lokalnych zasobach surowców. Jak podaje Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich (2011), dziedzictwo kulinarne jest istotną częścią dziedzictwa kulturowego. Europejska Sieć Dziedzictwa Kulinarnego tworzy wizerunek oraz promuje region. Działalność taka przyczynia się do rozwoju przedsiębiorczości, tworzy także szansę współpracy dla wielu przedsiębiorstw w regionie, dlatego inicjatywa ta powinna na trwałe wpisać się w działania promujące tradycyjną żywność.

Orłowski i Woźniczko (2009) wskazują, że wielu turystów podróżujących po Polsce często szuka tradycji regionalnych i celebruje czynność spożywania posiłków. Współczesny turysta chce zarówno spróbować tradycyjnych potraw i zachowywać wspomnienia dotyczące smaków, jak i sięgać do historii oraz kultury jedzenia. Obserwuje się, że promocja produktów charakterystycznych dla danego regionu i tam wytwarzanych przynosi wiele korzyści, a więc rozwój produktów regionalnych i tradycyjnych, w tym produktów mleczarskich, może stanowić czynnik przyciągający turystów. Z badań wynika (Mazurkiewicz-Pizło 2010), że na przykład rozwój turystyki winiarskiej (enoturystyki) postrzegany jest jako źródło dochodu oraz determinanta stanowiąca o przewadze konkurencyjnej danego regionu. Turyści przybywają, aby zapoznać się z metodami produkcji na obszarach winiarskich, co prócz możliwości rozwoju regionu stwarza szansę bezpośredniej sprzedaży produktów. Dzięki zainteresowaniu turystów tym regionem dochodzi do tworzenia nowych miejsc pracy, niezbędnych do właściwej obsługi turystycznej.

Strona 1 z 3